Levinas and multicultural society: I bring what I love

11/25/2008

I bring what I love

Als de profeet Mohammed nu in Amerika geleefd had dan had hij zich net als Obama kandidaat gesteld voor president, zei Kader Abdolah. Als hij nu in Senegal woonde was hij Youssou N'Dour geworden, denk ik. Bij Obama gaat het er vooral om dat het voor veel mensen hoopvol is dat deze persoon op deze plek is gekomen. Of hij ook een bijzondere leider zal zijn die echt een verschil maakt, dat weten we nog niet. Dat Youssou N'dour een bijzondere leider is daar ben ik van overtuigd.

Zondag ben ik naar de film "I bring what I love" over Youssou N'Dour geweest, van het IDFA filmfestival. Ik werd sterk geraakt door de film. Ik luister mijn halve leven al naar muziek van Youssou N'Dour, maar ik heb nooit zo gelet op de teksten van zijn liedjes (in het Wolof). Ik heb me ook nooit zo heel erg in zijn leven verdiept, hij was voor mij een vanzelfsprekend symbool voor Senegal.

Youssou's moeder is een griot, zijn vader niet. Zijn ouders waren al bruggenbouwers, tegen alle regels in hebben zij een huwelijk gesloten als mensen van verschillende stammen. Zijn moeder trok bij zijn vader in. Youssou wilde van jongs af aan zanger worden. Zijn vader vond dat niet goed. Youssou ging toen bij zijn oma (van moederskant, de griot familie) wonen en hij is door haar opgevoed. Het was heel ontroerend om te zien, in de film, hoe Youssou zijn oma opzocht. Een stokoude uitgemergelde maar sterke dame. Ze hoopt dat Youssou een lang leven krijgt en ze is hem dankbaar. Als zijn leven net zo lang wordt als van haar dan zit het wel goed; zijn grootmoeder is 96 geworden.

Youssou N'Dour heeft een roeping, hij draagt een boodschap uit. De taal waarin hij dat doet is muziek, een universele taal. Hij zet zich in voor een verenigd Afrika, voor tolerantie, solidariteit en rechtvaardigheid. Hij moedigt jongeren aan om hard te werken, om iets te maken van hun leven. En hij laat een positief beeld zien van Islam, om vooroordelen, angst en haat tegen te gaan. Ik denk dat de "ware" islam een geloof van vrede, tolerantie en solidariteit is. Senegal is bij uitstek een land waar je kunt zien dat dat mogelijk is. Dat is één van de redenen waarom ik er graag mensen mee naartoe neem, om hen te laten zien hoe tolerantie, solidariteit en gastvrijheid daar geleefd wordt.

Het is mooi hoe Youssou N'Dour zijn geloof in zijn muziek uitdraagt. Hij heeft een persoonlijke relatie tot God. Hij denkt zelf na over hoe het geloof bedoeld is. Daarmee wijkt hij soms af van de normen van de gevestigde orde van religieuze leiders in Senegal. Hij had het album "Egypt" uitgebracht waarin hij teruggaat naar Arabische Islamitische wortels. Hij bracht het album uit tijdens de Ramadan, wanneer muziek eigenlijk niet is toegestaan. En de leiders wisten niet wat ze ermee aan moesten, met deze mix van religieus en seculier, traditioneel en modern, jong en oud. Iemand die zelf denkt en zich niks aantrekt van de gevestigde orde, wordt al snel als een bedreiging gezien.

Dit deel van het verhaal in de film deed me sterk denken aan het leven van de profeet Mohammed. Hij werd ook als tegenstander beschouwd door de religieuze leiders van die tijd en hun volgelingen. Kader Abdolah beschrijft hoe Mohammed iedere week op een krukje op de markt ging staan om zijn openbaringen te verkondigen. Hij werd voortdurend bespot en belachelijk gemaakt. De mensen zeiden dat hij een leugenaar was. Ze duwden hem van de kruk. Maar Mohammed bleef doorgaan, onverstoorbaar.

Het is een vaak terugkerend thema (in de bijbel en daarbuiten): Noach die door iedereen voor gek wordt verklaard maar toch aan zijn ark blijft bouwen. De kleine David die het opneemt tegen de grote Goliath. En in de film "Lilya forever", dat ze doorgaat met "Lilya 4-ever" in het bankje te krassen terwijl de buurtkinderen haar bekogelen met stenen. Ze gaat door, onverstoorbaar.

Youssou N'Dour gaat ook door. Hij bezoekt moskeeën. Hij gaat praten met de leiders, steeds weer. Uiteindelijk is één van hen bereid met hem mee te zingen. Zo wordt de kloof overbrugd.

Youssou N'Dour brengt waar hij van houdt; zijn muziek, zijn land (Senegal), zijn geloof, zijn hoop, zijn inzet voor rechtvaardigheid. En dat is ook waar ik van hou.