11/18/2008

 

Kiezen doe je zelf

Ik ben het boek "Moslim unlimited" van Esma Choho aan het lezen en ik vind het erg goed. Het gaat niet veel over moslims, het boek is behoorlijk universeel (en dat maakt het extra mooi). Het is dus niet alleen nuttig om meer van islam / moslims te begrijpen. Mijn leven is niet makkelijk op dit moment, en dan ben ik blij met zo'n boek. Het is vooral praktisch en positief. Ik moet me tenslotte ook staande zien te houden in de westerse maatschappij...

Wat is het voor boek?

"Als moslim in het westen, of je nu praktiserend moslim bent of niet, sta je onder grote druk. Je familie en de gemeenschap verwachten veel van je, de Nederlandse maatschappij juist weinig. Terwijl jij met iedereen rekening probeert te houden, vergeet je jezelf. Moslim Unlimited biedt uitkomst!
Journaliste en schrijfster Esma Choho bedacht een zeer succesvolle methode voor moslims om zich beter staande te kunnen houden in de westerse maatschappij. Zij hanteert hierbij vijf stappen die zijn gebaseerd op de vijf zuilen van de islam om de emotionele, spirituele en sociale vaardigheden van moslims verder te ontwikkelen. De lezer wordt bij de hand genomen en door de verschillende acties heen geloodst, aangemoedigd om te schrijven en zijn of haar weg te gaan. De voorbeelden zijn herkenbaar en inspirerend. Het actieplan vereist lef, maar is verfrissend en uitdagend. Moslim Unlimited is een uniek en waardevol boek, zowel voor de westerse moslim als voor de geïnteresseerde westerling."

In gedachten vergelijk ik deze methode met die van Levinas. Het lijkt tegengesteld maar dat is het toch denk ik niet.

Choho zegt: "Zorg voor jezelf". Zet jezelf op de eerste plaats. Werk aan je eigen ontwikkeling. Vermijd contact met mensen in je omgeving die je onder druk zetten, die maken dat je je schaamt, je schuldig voelt. Zij zijn niet je vijanden. Ze zijn alleen misschien op dit moment niet wat je nodig hebt.

Levinas zegt: "Zorg voor de ander". Je bent al zoveel op jezelf gefocust. Alsof de hele wereld om jou draait. Alsof er buiten jou, jouw bewustzijn, niets is, alsof de ander niet bestaat en je hem wat dan ook kunt aandoen, zelfs doodmaken. Maar je bent verantwoordelijk voor hoe je omgaat met de ander. Leef je in, verplaats je in de ander. Vergeet jezelf en bekommer je om de ander. Je zult jezelf toch nooit echt vergeten, je bent toch eerst gericht op je eigen overleven, op genieten. Het moment dat je geraakt wordt door de ander, dat is bevrijding.

Levinas zou zich waarschijnlijk veel zorgen maken als hij over
dit onderzoek had gelezen:
"Jongeren maken zich grote zorgen over ‘de jeugd van tegenwoordig’. Zij vinden dat hun leeftijdgenoten te veel worden verwend, dat ze te veel worden aangemoedigd zich goed over zichzelf te voelen en dat ze mede daardoor te weinig rekening houden met anderen. Maar liefst twee op de drie jongeren (66 procent) tussen de 16 en 24 jaar vinden dat de verhouding tussen rechten en plichten bij de jeugd is scheefgegroeid.
Dit blijkt uit een groot narcisme-onderzoek door TNS NIPO dat is uitgevoerd onder de Nederlandse bevolking in opdracht van de Volkskrant en de NCRV. Jongeren eisen te veel, zo is de algemene opinie, en vragen zich te weinig af wat ze aan de samenleving kunnen bijdragen.
Onderzoek in de Verenigde Staten door de psycholoog Jean Twenge toont aan dat kinderen uit de jaren zeventig, tachtig en negentig veel meer zelfvertrouwen hebben en assertiever zijn dan oudere generaties. Maar tegelijkertijd zijn ze vaker depressief en angstig, en niet bestand tegen de teleurstellingen van het volwassen leven. Ze zijn zo vol van zichzelf dat sprake is van ongezond narcisme."


Als de zorg voor het zelf leidt tot narcisme dan is er iets helemaal mis gegaan. De filosofie van Levinas verzet zich wat dat betreft sterk tegen bepaalde westerse ideeen. Al dat consumeren, dat lege materialisme, het idee recht te hebben op geluk, de arrogantie van alles zogenaamd beter te weten, alles zo zeker te weten, en het gevoel zelf het centrum van het universum te zijn. Wees maar flink wat bescheidener, en neem je verantwoordelijkheid op je.

Maar Choho en Levinas zouden het best eens worden als ze een tijdje met elkaar in gesprek gingen, denk ik. Laat ik mensen niet in hokjes van westers of niet-westers proberen te proppen.

Een punt waarop nog een tegenstelling lijkt te bestaan, is m.b.t. schaamte. Esma Choho schrijft: "Schaamte kan problemen ontkennen, de waarheid verdraaien, etterende wonden verborgen houden. Schaamte kan je tegenhouden je droom te realiseren. Schaamte kan voor veel verlies zorgen: verlies van gezondheid, levenslust, een beter inkomen."

Levinas, echter, ziet schaamte juist als een positieve emotie: de ene persoon ziet het kwetsbare gezicht van de ander en wordt geraakt. "Opeens schaam ik me voor mijn egoisme en egocentrisme. Ik was al bijna vergeten dat de ander bestond..."
Voor Levinas is schaamte een mechanisme waardoor bijvoorbeeld de verwende jongeren van het onderzoek kunnen worden wakker geschud.

Maar de mensen voor wie Choho schrijft zijn niet in de eerste plaats verwende Nederlandse jongeren die nooit iets hebben meegemaakt en die denken dat de hele wereld om hun eisen en verwachtingen draait (en die niet weten om te gaan met teleurstellingen). Esma schrijft voor dezelfde mensen als die Levinas wil helpen: vreemdelingen, armen, mensen aan de onderkant van de samenleving.

En het punt waarop de beide methoden samenkomen is bij keuzevrijheid en verantwoordelijkheid.

Esma Choho schrijft:
"Als kind had je geen keus. Je moest je ouders gehoorzamen. Nu heb je een keuze. Het is zelfs je vrijheid en verantwoordelijkheid om te kiezen, anders doen anderen het voor je. Hoe kun je de uitbesteding van jouw keuzevrijheid herkennen? Klagen. Klagen over je baas, vrienden, partner, familie, het weer. Allemaal kansen om je vrijheid te heroveren. Focus op jezelf, jouw vrijheid."
"Voor jouw kracht en vrijheid is het nodig te stoppen met je kleiner voor te doen dan je bent. je bent een volwassen man of vrouw. Je hebt een keuze. Jouw keuze voor kracht en vrijheid kan anderen helpen ook te kiezen voor kracht en vrijheid. Soms zelfs een hele familie! Jouw familie heeft dringend jouw moed en eerlijkheid nodig. Je familie zegt het je waarschijnlijk niet, maar ook zij willen vrij zijn van angst, schaamte, schuld en woede. Ook zij willen gewoon gelukkig zijn. Begin met je eigen verandering. Focus op jezelf. Het voorbeeld van een opgeruimd, fris leven werkt beter dan welke discussie of machtstrijd dan ook."

Als ik met de trein Amsterdam in reed zag ik altijd de spreuk "Kiezen doe je zelf" in graffitti op de muur staan in de haven bij het IJ, en daar werd ik door geraakt. Kiezen kun je inderdaad alleen zelf doen. Je kunt het wel overlaten aan een ander maar die kiest dan toch ook zelf. En alles wat je doet of nalaat is een keuze (Sartre).

Vrijheid en verantwoordelijkheid staan bij zowel Levinas als Choho centraal. En de ideeen van hen beiden bieden bescherming tegen totalitair handelen en denken. Levinas refereert aan het gebod "Gij zult niet doden". De ander mag mij niet als een ding behandelen, mag mij niet de mond snoeren, mag mij niet dood maken als mens, maar hoort mij te behandelen met respect, als gelijke.

Wat andere mensen over mij denken dat moeten ze zelf maar weten. Ik zoek contact met mijn eigen kern, ik laat mij niet van de wijs brengen door de (voor)oordelen van anderen. Er zijn 100.000 beelden van mij in de hoofden van 100.000 anderen (zie het boek "Iemand, niemand, honderduizend", en mijn eerdere post hierover) . Er is maar 1 ik. Als ik van de toevallige aanwezigheid van die anderen afhankelijk ben voor mijn gevoel van eigenwaarde, dan is dat wel een heel instabiele onzekere situatie.

Ik denk vaak terug aan de cursus Afrikaans dansen die ik gevolgd heb. De leraar had het ook steeds over contact met je kern, zodat je je lichaam voelt en je energie. Ik vond het moeilijk dansen als er publiek in de zaal zat. Ik stelde me voor hoe mijn dansen er voor het publiek uit zou zien. "Het ziet er vast niet uit, een houterig gestuntel", dacht ik. Hoe ga ik dansen als ik mij in gedachten onder het publiek bevind? Dan ziet het er inderdaad uit als zielloos en houterig gestuntel. Het dansen gaat beter als ik er in op ga, als ik mijn lichaam voel, mijn energie uitzend. Dan dans ik bezield, in het hier en nu. Als het publiek nog steeds vindt dat het er niet uitziet dan is dat ook prima, maar dat is niet iets waar ik mij tijdens het dansen mee bezig hoef te houden. Ik focus op mijzelf, mijn dansen. Dat is actie 1 in het boek van Choho.

Comments:
Mooi die 'tegenstelling' tussen Levinas aan de ene kant en Choho aan de andere kant. Leerzaam en zo zie je dat beide kanten niet elkaar tegenspreken, maar juist aanvullen. Sterkte ook nog en bedankt voor deze blog!
 
Interessant die global teenager site. Zouden jongeren van mijn projecten bijv. in Senegal ook mee kunnen doen?
 
Dank voor je reactie; ik heb je vraag neergelegd bij de projectleiders.
 
I like your blog
 
On this point, this is your opinion? It appears that we need to communicate!
 
It seems different countries, different cultures, we really can decide things in the same understanding of the difference!
Personalized Signature:我喜欢淮安掼蛋,靖江青儿,南通长牌,姜堰23张,常州麻将这些地方言游戏
 
Post a Comment

<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?