7/21/2009

 

Eigen verantwoordelijkheid

Ik zou dus nog schrijven over onze discussie over de multiculturele samenleving. Waar het wat mij betreft om gaat is rekening houden met de ander, en de eigen verantwoordelijkheid die we daarin hebben.

Wat ik mooi vind aan de islam (maar daar hadden we het niet over in de discussie) en vooral de manier waarop het geloof in Senegal in de praktijk wordt gebracht, is de nadruk op verantwoordelijkheid voor onze daden. Ik heb net het boek "Wat gelooft een goede moslim" van Emilio Platti gelezen (zie hieronder). Daarin staat dat de koran tegelijkertijd van twee ideeen uitgaat: aan de ene kant is God / Allah alwetend en almachtig en zijn wij dus overgeleverd aan de wil van Allah. Aan de andere kant heeft Allah de mens keuzevrijheid gegeven en zullen we ter verantwoording worden geroepen voor onze keuzes en daden. Je moet dus goed nadenken over wat je doet en wat de gevolgen daarvan zijn voor anderen. In Senegal zijn mensen daar sterk van doordrongen, ze hebben een sterk ethisch besef.

Ik denk dat mensen in een multiculturele samenleving (zowel allochtonen als autochtonen) vooral goed rekening met elkaar moeten houden en dat zij daarin hun verantwoordelijkheid op zich moeten nemen voor hoe zij omgaan met de ander. Dat is dus iets wat van twee kanten moet komen, niet iets wat alleen van allochtonen gevraagd / geeist kan worden. Het is niet goed om allochtonen te dwingen te assimileren. Het is veel beter als mensen zoveel mogelijk zichzelf kunnen zijn en een groot deel van de cultuurverschillen is niet problematisch. Rekening houden met elkaar betekent dat je je gedrag aanpast als de ander daar last van heeft, dus dat je je best doet om zo met de ander om te gaan dat je hem of haar niet onnodig schade berokkent.

Ik en nog iemand vonden dat het wij-zij denken doorbroken moet worden. De anderen vroegen zich af of een tweedeling erg is, en of er iets aan te doen is. Er werd ook gezegd dat de toon van het debat er niet zoveel toe doet. Daar ben ik het niet mee eens.

Een voorbeeld werd genoemd van het gesprek tussen Hans Teeuwen en de Meiden van Halal n.a.v. "Bimbo's en burka's". Het is trouwens wel een heel sprekend fragment (zie hieronder), het laat wel heel goed het verschil zien tussen de typisch Hollandse manier van doen van Hans Teeuwen en de niet-Hollandse manier van de Meiden van Halal, terwijl ze wel hun eigen gevoel voor humor hebben.




Hans Teeuwen zegt dat moslims in Nederland moeten leren een een schild ter bescherming te ontwikkelen tegen grappen die zij als kwetsend ervaren. Hij zegt dat gelovigen daar slecht in zijn omdat gelovigen de neiging hebben een monopolie op de waarheid te hebben. Maar door het zo te stellen blijft het eenrichtingsverkeer vind ik: alleen moslims moeten zich aanpassen.

Wij zijn allemaal verantwoordelijk voor ons gedrag en de gevolgen daarvan voor anderen. Als ik iemand beledig / kwets, dan ben ik daarvoor verantwoordelijk. In de discussie noemde ik een voorbeeld. Stel dat iemand tegen mij zegt: "Jij bent een hoer". Dan kwetst dat mij, het doet mij pijn. Ik vind dat het niet waar is wat de ander zegt, de ander mag dat niet tegen me zeggen.
Voor atheisten / ietsisten is het soms moeilijk om te begrijpen wat het betekent om een gelovige te zijn. Het geloof is heilig en absoluut voor een gelovige. Het is niet zo dat moslims geen gevoel voor humor hebben, maar wat het allerheiligst voor hen is, dat mag niet belachelijk worden gemaakt. Een belediging kan makkelijk net zo ernstig zijn als wanneer iemand mij een hoer noemt. Rekening houden met de ander betekent dat je nadenkt over hoe wat je zegt overkomt op de ander. Het is goed om onnodige beledigingen / kwetsingen te proberen te vermijden.

"Maar dan is er geen vrijheid van meningsuiting meer", werd gezegd in onze discussie, "dan kun je niet meer zeggen wat je denkt". Ik ben echter niet voor het beperken van de vrijheid van meningsuiting. Er hoeft geen extra artikel in de grondwet te komen dat alle vormen van beledigingen / kwetsingen verboden zijn. Laat iedereen, inclusief journalisten en cabaretiers vooral vrij zijn om te zeggen wat ze willen. Maar zij zijn wel verantwoordelijk voor hun gedrag. Waarom zou ik mensen onnodig willen kwetsen, alsof ik iemand steek met een dolk? Ik doe mijn best om dat soort kwetsingen te vermijden. Er was bijvoorbeeld een cabaretier die zei: "Ze zeggen dat moslims de nieuwe joden zijn, de groep die nu het meest gediscrimineerd wordt. Maar ze kunnen niet de nieuwe joden zijn, want de joden zijn nog niet op." Zo'n grap kan niet vind ik. Denk aan de 6 miljoen joden die gedood zijn in de Tweede Wereldoorlog, denk aan Levinas die zijn halve familie verloren heeft. Dan vind ik het niet grappig dat de joden nog niet op zijn.

"Dan kunnen twee lesbiennes niet meer hand in hand over straat lopen", werd gezegd, "want dat kan voor moslims beledigend zijn." Maar dat moet wel kunnen vind ik. Mensen moeten zoveel mogelijk zichzelf kunnen zijn zolang ze anderen daar niet onnodig schade mee berokkenen. Openlijke relaties tussen homo's / lesbiennes moeten mogelijk zijn in Nederland. Een buitenlander die daar niet mee leven kan is in Nederland niet op zijn plek. Dat is ook een kwestie van rekening houden met anderen.

Er werd gezegd dat een probleem is dat sommige moslims een vrouw geen hand willen geven. Dat is iets waar we samen moeten proberen uit te komen. Als we van beide kanten rekening met elkaar houden dan komen we er wel uit. Ik had in Pakistan dat ik met een paar mannen op een rij stond. Er kwam iemand voorbij die ons begroette. Hij schudde iedere man de hand en hij sloeg mij over alsof ik niet bestond. Dat kwetste mij. Het was niet fijn dat hij mij behandelde alsof ik niet bestond, alsof ik lucht was. In Senegal is er ook een kleine stroming van moslims waarbij mannen vrouwen niet de hand schudden. Maar dan is er wel een heel hartelijke begroeting van: "Bonjour, comment ca va? Et la famille? Et la journee, ca se passe bien?" Dat vind ik ook prima. Ik kan er rekening mee houden dat de ander van zijn geloof mij niet mag aanraken. De ander kan er rekening mee houden dat ik wel graag begroet wil worden.

Ik wou dat Wilders en zijn aanhangers wat meer zouden nadenken over hun eigen verantwoordelijkheid. Niet alleen beschuldigend wijzen naar moslims / allochtonen, maar dat zij eerst eens naar zichzelf kijken en zich afvragen: hoe ga ik om met de ander, wat doe ik om rekening te houden met de ander?

***


Wat gelooft een Goede moslim?
De islam: godsdienst en politiek systeem, exotisch en vijandig, Mekka en hoofddoekjes. Iedereen heeft zijn eigen associaties bij deze wereldgodsdienst, maar wat gelooft een goede moslim zelf nu werkelijk? In dit standaardwerk neemt Emilio Platti de gemeenschappelijke wortels van de islam en het christendom onder de loep. Mohammed, de Koran en de islamitische traditie worden grondig behandeld. Een boeiende analyse, eerlijk en objectief, met zowel aandacht voor de weldadige, vrijdenkende kanten van de islam als voor het fundamentalisme.
Comments:
Kan het alleen maar heel erg met je eens zijn.
Mooi genuanceerde visie!

Over het handen schudden schreef ik laatst zelf 'n logje:
http://kuikentje71.blogspot.com/2009/04/wat-is-integratie.html
We zitten op dezelfde golflengte volgens mij.
 
Hoewel de integratie al decennia lang stokt, bekijk je dit probleem vanuit een liberaal perspectief. Maar ik denk dat juist daar het probleem in verborgen zit. Een ieder is zelfstandig genoeg om zijn of haar verantwoording te nemen, wat dient te leiden tot een multiculturele samenleving. Helaas – bewust of onbewust - sta je niet stil bij de rol die de overheid in dit proces dient te nemen. Juist een overheid zou de rol van regisseur op zich moeten nemen om het proces naar een gemeenschappelijke samenleving te leiden.
Wat mij betreft is het handen schudden een non-discussie. Volgens mij doet dit geen recht aan de problemen die ten grondslag liggen aan de clash tussen de moderniteit en enkele vormen van de islam. Dit geldt overigens ook over de toon van het debat. Hoe kun je als minister (Vogelaar) je druk maken over de toon, terwijl het integratieprobleem veel groter is dan dat. Veel niet westerse allochtonen bezitten geen startkwalificatie (VBO, MBO) en dus kansloos op de arbeidsmarkt. Welke toon je ook aanslaat, dit probleem heeft een heel andere oorzaak. Het feit dat de meerderheid van de blijf-van-mijn-lijf huizen vol zitten met niet westerse allochtonen heeft een andere oorzaak dan die toon. Het feit dat 5 Nederlandse publieke figuren die kritiek hadden op de islam niet meer leven, gevlucht zijn, regelmatig mishandeld worden en/of niet meer in vrijheid kunnen leven heeft niets met de toon te maken. Dit heeft met de intolerantie van een stroming in een cultuur en geloof te maken. Laten we ons daarmee bezig houden en die problemen aanpassen, dan verandert de toon vanzelf. Maar het begint met de politiek: zolang partijen blijven zwijgen, wegkijken en goedpraten verandert er niets en creëert het iedere maand een extra zetel voor Wilders, die inmiddels kan zwemmen in de zetels en terecht. En de toon zal alleen maar scherper worden indien de politiek het probleem blijft negeren.
Vrijheid staat in onze samenleving centraal. Vrijheden die niet voorkomen in landen waar de meerderheid van de bevolking islamitisch is. De kracht in onze samenleving zit hem juist in de vrijheid om te vinden wat je vindt, ook al is dit kwetsend voor een ander. En aanpassen aan vormen van de intolerante islam is capituleren. Problemen - zo gaat dat in de wetenschap en praktijk - los je niet op door op je woorden te letten om niet te kwetsen, deze los je op door problemen zo goed mogelijk te definiëren en te benoemen. En ja met als eventueel gevolg dat het mensen kan kwetsen. So be it.
 
Post a Comment

<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?