Levinas and multicultural society: Lange adem

12/25/2008

Lange adem

Ik ben "El Negro en ik" aan het lezen van Frank Westerman. Ik wilde een stukje citeren:

"Wees niet te snel met je oordeel. Ontwikkelingswerk is een zaak van lange adem, vaak zonder zichtbare of meetbare resultaten. Het is iets wat je doet omdat niets doen sowieso niets uithaalt."

Dat is wat de stagebegeleider van Frank tegen hem zei tijdens zijn stage in Peru. Het klinkt niet erg hoopvol. Maar toch vind ik het mooi. Sinds 2005, dus nu bijna vier jaar, zet ik mij in voor het dorp Diofior in Senegal. Er zijn veel tegenslagen geweest. Anderhalf jaar vertraging voordat er ADSL werd aangelegd en het computercentrum toegang kreeg tot internet. En toen de concurrentie met een nieuw internetcafé in het centrum van het dorp. Problemen met de locatie van het gehandicaptencentrum, en een heleboel andere dingen die anders gingen dan de bedoeling was. We doen een flinke investering, niet alleen qua geld (subsidies), maar ook qua inzet. We planten als het ware zaadjes, het is hard werken op het land. De kleine kwetsbare plantjes moeten alle weersomstandigheden zien te doorstaan, van plensbuien tot aanhoudende droogte. Het duurt oneindig lang voordat de bomen hun vruchten afwerpen. Het lijkt of het nooit wat zal worden. Maar het loont om vol te houden. Het leerproces gaat langzaam, zowel aan de Nederlandse als aan de Senegalese kant. Voor beide kanten zijn dit soort projecten nieuw. Maar het is goed om het leerproces gezamenlijk te doorlopen en al doende, met bloed, zweet en tranen een band op te bouwen, een goede verstandhouding. Mamadou en ik gaan onvoorwaardelijk voor onze projecten in Diofior. Er zijn nog steeds wel misverstanden of irritaties soms, maar we doen allebei ons best om daar uit te komen. De projecten voor eerlijk toerisme en voor gehandicapten zijn nu in het stadium dat er geoogst kan worden. Ik hoop dat dat stadium ook binnenkort bereikt kan worden voor het afvalrecyclingsproject. Het is fijn om te merken dat er een basis van onderling vertrouwen is en dat het dorp erg waardeert wat we tot nu toe bereikt hebben.

Frank Westerman gelooft niet in het concept ontwikkelingswerk: "Het had me moeite gekost toe te geven, maar ik was gaan inzien dat ontwikkelingswerk voortkwam uit motieven die in de grond racistisch waren. De drang om anderen 'onze' techniek of levensstijl of geloofsartikelen bij te brengen veronderstelde dat 'wij' het beter wisten dan 'zij', dat de blanke beschaving superieur was aan de niet-blanke. ... Ik was blij dat ik de journalistiek had omarmd. De journalistiek bood je de mogelijkheid je in de dingen te verdiepen, zonder het risico goedwillend aan de puinhopen bij te dragen."

Het kan best gebeuren dat ik ook goedwillend aan puinhopen bijdraag. Het is niet zo dat ik de westerse blanke cultuur superieur vind en wil opleggen aan Senegalezen. Er is veel armoede in Diofior, veel gebrek aan alles. Wat ik wil brengen is ontwikkeling, dat mensen zich ontwikkelen en dat zij het daardoor beter krijgen, op een duurzame manier. Vooral kwetsbare groepen zoals gehandicapten. Om ontwikkeling tot stand te brengen is geld en kennis nodig. Die breng ik vanuit het westen. Maar er is ook kennis nodig van de locatie situatie, zodat vraag en aanbod op elkaar aansluiten. We doen het samen, en zoveel mogelijk op een basis van gelijkwaardigheid.

Ik zal af en toe misschien per ongeluk de puinhoop groter maken. Sowieso is wat ik bereik op een kleine schaal. Maar voor de mensen in Diofior is het belangrijk. Al zou ik maar tien gehandicapten helpen (maar we helpen er veel meer), dan zou ik dat al mooi vinden. Als een doofstomme jongen met een gehoorapparaat van het Liliane Fonds kan horen, dan zou dat een groot wonder zijn. Zijn leven lang heeft hij van alles willen zeggen maar het nooit gekund. De mensen in zijn omgeving kunnen geen gebarentaal en hijzelf ook niet. Als hij kan praten met zijn familie en vrienden zou geweldig zijn.

Frank Westerman draagt dan misschien niet bij aan de puinhoop, als journalist, maar zijn werk leidt ook niet direct tot een concrete verbetering in een ontwikkelingsland. Ik wil graag wel concreet bezig zijn. Niets doen haalt sowieso niets uit. In beweging blijven, constructief bezig zijn, samen de schouders eronder, dat werpt op den duur volgens mij altijd zijn vruchten af, als je het verstandig aanpakt, inventief bent en je geduld hebt.

# posted by Levinas and culture @ 6:52 PM

Comments:

Esther, het is inderdaad een kwestie van lange adem. Hou vol, en je zult oogsten. En is het niet zo dat 'als je 1 mens red, je de wereld red?' Het mag dan vaak fout gaan, je doet tenminste iets concreets; niets doen is misschien de makkelijkste weg, maar dan zal er geen nieuwe hemel en nieuwe aarde komen.
Utrecht, kerst 2008

# posted by