6/28/2010
Pour Amadou
Mon enfant nue sur les galets
Le vent dans tes cheveux defaits
Comme un printemps sur mon trajet
Un diamant tombe d'un coffret
Seule la lumiere pourrait
Defaire nos reperes secrets
Mes doigts pris sur tes poignets
Je t'aimais, je t'aime et je t'aimerai
Quoi que tu fasses
L'amour est partout ou tu regardes
Dans les moindres recoins de l'espace
Dans le moindre reve ou tu t'attardes
L'amour comme s'il en pleuvait
Nu sur les galets
Le ciel prtend qu'il te connait
Il est si beau c'est surement vrai
Lui qui ne s'approche jamais
Je l'ai vu pris dans tes filets
Le monde a tellement de regrets
Tellement de choses qu'on promet
Une seule pour laquelle je suis fait
Je t'aimais, je t'aime et je t'aimerai
Quoi que tu fasses
L'amour est partout ou tu regardes
Dans les moindres recoins de l'espace
Dans le moindre reve ou tu t'attardes
L'amour comme s'il en pleuvait
Nu sur les galets
On s'envolera du meme quai
Les yeux dans les memes reflets
Pour cette vie et celle d'apres
Tu seras mon unique projet
Je m'en irai poser tes portraits
A tous les plafonds de tout le palais
Sur tout les murs que je trouverai
Et juste en dessous j'ecrirai
Que seule la lumiere pourrait...
Et mes doigts pris sur tes poignets
Je t'aimais, je t'aime et je t'aimerai
Le vent dans tes cheveux defaits
Comme un printemps sur mon trajet
Un diamant tombe d'un coffret
Seule la lumiere pourrait
Defaire nos reperes secrets
Mes doigts pris sur tes poignets
Je t'aimais, je t'aime et je t'aimerai
Quoi que tu fasses
L'amour est partout ou tu regardes
Dans les moindres recoins de l'espace
Dans le moindre reve ou tu t'attardes
L'amour comme s'il en pleuvait
Nu sur les galets
Le ciel prtend qu'il te connait
Il est si beau c'est surement vrai
Lui qui ne s'approche jamais
Je l'ai vu pris dans tes filets
Le monde a tellement de regrets
Tellement de choses qu'on promet
Une seule pour laquelle je suis fait
Je t'aimais, je t'aime et je t'aimerai
Quoi que tu fasses
L'amour est partout ou tu regardes
Dans les moindres recoins de l'espace
Dans le moindre reve ou tu t'attardes
L'amour comme s'il en pleuvait
Nu sur les galets
On s'envolera du meme quai
Les yeux dans les memes reflets
Pour cette vie et celle d'apres
Tu seras mon unique projet
Je m'en irai poser tes portraits
A tous les plafonds de tout le palais
Sur tout les murs que je trouverai
Et juste en dessous j'ecrirai
Que seule la lumiere pourrait...
Et mes doigts pris sur tes poignets
Je t'aimais, je t'aime et je t'aimerai
Het lot en ik - mijn gedachten over God, het lot en de vrije wil
Ik heb als kind altijd in God gelooft. Ik voelde zijn aanwezigheid, ik bidde niet echt maar ik vertelde hem mijn gedachten en ik had steun aan hem. Als puber begon ik te twijfelen. Er was één vraag waar ik lang mee geworsteld heb: Als God oneindig goed is, en alwetend en almachtig, waarom staat hij dan toe dat er zoveel ellende is in de wereld, zoveel oorlog, honger en onrecht? Waarom moeten mensen met een goed hart zoveel lijden? Als God het kan stoppen, waarom grijpt hij dan niet in? Uiteindelijk kwam ik tot de conclusie dat hij ofwel niet bestaat, ofwel niet de macht heeft om de wereld te veranderen. Zo'n machteloze of niet-bestaande God daar heb je weinig aan. Dus na verloop van tijd ben ik mijn geloof kwijtgeraakt.
Maar toen ik de boeken van Levinas begon te lezen is mijn geloof stukje bij beetje terug gekomen, zij het in een andere vorm. Ik geloof niet meer in absolute waarheden. Wij kijken allemaal vanuit ons eigen beperkte en gekleurde perspectief naar de wereld. In verhouding tot God zijn wij kleiner dan mieren. Hoe kunnen wij als sterfelijke wezens die verre van perfect zijn, begrijpen wat de oneindigheid van God betekent, wat het betekent dat hij uitstijgt boven plaats en tijd. God is de schepper, de bron van alles wat bestaat.
Ik weet niet of God bestaat. Ik voel / ervaar zijn aanwezigheid, maar het kan ook iets anders zijn wat de bron is van die ervaring. Ik zal er nooit achterkomen of hij bestaat of niet. Het is ook niet belangrijk. Ik kan ervoor kiezen in hem te geloven, of niet. Ik kies ervoor om in hem te geloven.
Ik geloof in een oneindige God, een God die oneindig goed is en die alwetend en almachtig is. Het zal hem toch pijn doen om te zien hoe onschuldige, goede mensen zoveel onrecht wordt aangedaan, hoe zij onderdrukt worden, hoe zij zoveel verdriet te verduren krijgen. Waarom heeft God niet een wereld geschapen van eeuwig durende vrede, waarin alle mensen goed voor elkaar zijn, de hemel op aarde? God als almachtige schepper kan iedere wereld creëren die hij wil, dat is niet moeilijk voor hem.
Maar toen ik de boeken van Levinas begon te lezen is mijn geloof stukje bij beetje terug gekomen, zij het in een andere vorm. Ik geloof niet meer in absolute waarheden. Wij kijken allemaal vanuit ons eigen beperkte en gekleurde perspectief naar de wereld. In verhouding tot God zijn wij kleiner dan mieren. Hoe kunnen wij als sterfelijke wezens die verre van perfect zijn, begrijpen wat de oneindigheid van God betekent, wat het betekent dat hij uitstijgt boven plaats en tijd. God is de schepper, de bron van alles wat bestaat.
Ik weet niet of God bestaat. Ik voel / ervaar zijn aanwezigheid, maar het kan ook iets anders zijn wat de bron is van die ervaring. Ik zal er nooit achterkomen of hij bestaat of niet. Het is ook niet belangrijk. Ik kan ervoor kiezen in hem te geloven, of niet. Ik kies ervoor om in hem te geloven.
Ik geloof in een oneindige God, een God die oneindig goed is en die alwetend en almachtig is. Het zal hem toch pijn doen om te zien hoe onschuldige, goede mensen zoveel onrecht wordt aangedaan, hoe zij onderdrukt worden, hoe zij zoveel verdriet te verduren krijgen. Waarom heeft God niet een wereld geschapen van eeuwig durende vrede, waarin alle mensen goed voor elkaar zijn, de hemel op aarde? God als almachtige schepper kan iedere wereld creëren die hij wil, dat is niet moeilijk voor hem.
Maar het zou een wereld zijn waarin wij geen mensen zijn, waarin wij als dieren zouden leven. Het zou een wereld zijn waarin mensen geen vrije wil hebben, waarin we door God zijn “voorgeprogrammeerd” om goed te zijn. Ik heb een keer een natuurfilm gezien waarin een kever probeert een vrucht tegen een heuveltje op te duwen. Hij duwt fanatiek met zijn achterpootjes tegen de vrucht, achteruit en omhoog. Dan komt de vrucht vast te zitten in een takje dat uit de grond steekt. De kever duwt nu voor niks tegen de vrucht, want de vrucht beweegt niet meer omdat hij vast zit in het takje. Toch blijft de kever eindeloos doorduwen, want zo is hij geprogrammeerd. Hij kan niet even ophouden met duwen om te kijken wat er aan de hand is en dan een nieuwe tactiek bedenken om de vrucht omhoog te krijgen. Een kever kan dat niet, een mens kan het wel.
De hemel op aarde zou een wereld zijn zonder geweld, zonder onrecht. Een wereld waarin we niet kunnen kiezen, maar automatisch doen wat goed is. We zijn dus niet verantwoordelijk voor ons handelen, want we kunnen niet anders. Het zou een saaie wereld zijn, we zouden waarschijnlijk het besef van tijd kwijtraken, want alles blijft de hele tijd hetzelfde. Het heeft geen zin om na te denken over welke weg je wilt kiezen, over wat je wilt bereiken in je leven. Je verlangt niets want je hebt alles al, je leeft in een perfecte maar zinloze wereld.
God had zo'n wereld kunnen scheppen maar hij heeft ervoor gekozen het niet te doen. God heeft mensen een vrije wil gegeven. God is alwetend. Tijd bestaat niet voor God, het verleden, het heden en de toekomst bestaan voor hem tegelijkertijd. Toen hij de mens creëerde wist hij wat mensen elkaar allemaal aan zouden doen, hij wist dat de Holocaust zou plaatsvinden. Het is niet omdat God machteloos is dat hij Hitler niet heeft tegen gehouden. Mensen hebben van God het vermogen gekregen om te kiezen tussen goed en kwaad. Mensen zijn niet van nature goed of slecht. We hebben de morele plicht om goed voor elkaar te zijn maar we hebben het vermogen om ons aan die plicht te onttrekken. We moeten zelf nadenken over de keuzes die we maken, en we zijn verantwoordelijk voor de gevolgen van ons handelen. Dat kan alleen dankzij onze vrije wil. Als er geen vrijheid is om te kiezen, kunnen we niet ter verantwoording worden geroepen voor de keuzes die we maken. Dit wil niet zeggen dat er geen vaststaand lot is. God weet van tevoren precies wat er gaat gebeuren (zoals ik al zei is er in zijn beleving geen “van tevoren”). Hij weet ook welke keuzes wij mensen zullen maken en dat veel mensen voor het kwade kiezen.
Als ik een keuze wil maken dan begin ik met in kaart te brengen welke keuzemogelijkheden er zijn, ik weeg af wat de voor- en nadelen zijn, ik denk na over wat ik wil, en uiteindelijk maak ik een keuze. Had ik ook iets anders kunnen kiezen? Ik maak de keuze op basis van wie ik ben, wat ik wil, de kennis die ik heb en mijn eerdere ervaringen. Misschien denk ik er uitgebreid over na of misschien kies ik zomaar iets. Hoe weet ik of ik ook iets anders had kunnen kiezen? Dat kan ik niet weten. Ik kan niet de tijd terugdraaien en eens iets anders proberen. Mijn keuze is op een bepaalde manier logisch, de keuze komt voort uit een keten van oorzaak en gevolg. De keuze die ik uiteindelijk maak kan vanuit die keten verklaard worden (ook als ik zomaar iets kies). Dus misschien kon ik niet anders. Maar het was nodig dat ik van tevoren nadacht over de gevolgen van mijn handelen. Zonder daarover na te denken zou ik misschien een andere keuze hebben gemaakt, het reflectieproces was noodzakelijk om tot een bepaalde uitkomst te komen. En juist daarin ligt mijn verantwoordelijkheid, in het denkproces dat ik doorloop en dat ik na afloop kan uitleggen waarom ik een bepaalde keuze heb gemaakt. Wij mensen zijn vrij en verantwoordelijk, ongeacht of er een voorbestemd lot is of niet.
Ik vind het een mooi idee dat iedere mens een roeping heeft. Om te worden wie ik diep van binnen ben (wat wezenlijk is voor mij), om wat ik in potentie in mij heb te laten groeien en bloeien, om mijn lotsbestemming te bereiken, daarvoor heb ik een lange weg te gaan, en in de juiste richting, de richting die bij mij past. God weet wat mijn roeping / mijn lotsbestemming is. Ik weet het niet, maar ik kan het aanvoelen, ik kan ernaar op zoek gaan en er zijn tekenen op mijn pad die mij de weg wijzen. Door mijn hart te volgen beweeg ik mij in de richting van mijn lotsbestemming. Dat doe ik uit vrije wil.
De hemel op aarde zou een wereld zijn zonder geweld, zonder onrecht. Een wereld waarin we niet kunnen kiezen, maar automatisch doen wat goed is. We zijn dus niet verantwoordelijk voor ons handelen, want we kunnen niet anders. Het zou een saaie wereld zijn, we zouden waarschijnlijk het besef van tijd kwijtraken, want alles blijft de hele tijd hetzelfde. Het heeft geen zin om na te denken over welke weg je wilt kiezen, over wat je wilt bereiken in je leven. Je verlangt niets want je hebt alles al, je leeft in een perfecte maar zinloze wereld.
God had zo'n wereld kunnen scheppen maar hij heeft ervoor gekozen het niet te doen. God heeft mensen een vrije wil gegeven. God is alwetend. Tijd bestaat niet voor God, het verleden, het heden en de toekomst bestaan voor hem tegelijkertijd. Toen hij de mens creëerde wist hij wat mensen elkaar allemaal aan zouden doen, hij wist dat de Holocaust zou plaatsvinden. Het is niet omdat God machteloos is dat hij Hitler niet heeft tegen gehouden. Mensen hebben van God het vermogen gekregen om te kiezen tussen goed en kwaad. Mensen zijn niet van nature goed of slecht. We hebben de morele plicht om goed voor elkaar te zijn maar we hebben het vermogen om ons aan die plicht te onttrekken. We moeten zelf nadenken over de keuzes die we maken, en we zijn verantwoordelijk voor de gevolgen van ons handelen. Dat kan alleen dankzij onze vrije wil. Als er geen vrijheid is om te kiezen, kunnen we niet ter verantwoording worden geroepen voor de keuzes die we maken. Dit wil niet zeggen dat er geen vaststaand lot is. God weet van tevoren precies wat er gaat gebeuren (zoals ik al zei is er in zijn beleving geen “van tevoren”). Hij weet ook welke keuzes wij mensen zullen maken en dat veel mensen voor het kwade kiezen.
Als ik een keuze wil maken dan begin ik met in kaart te brengen welke keuzemogelijkheden er zijn, ik weeg af wat de voor- en nadelen zijn, ik denk na over wat ik wil, en uiteindelijk maak ik een keuze. Had ik ook iets anders kunnen kiezen? Ik maak de keuze op basis van wie ik ben, wat ik wil, de kennis die ik heb en mijn eerdere ervaringen. Misschien denk ik er uitgebreid over na of misschien kies ik zomaar iets. Hoe weet ik of ik ook iets anders had kunnen kiezen? Dat kan ik niet weten. Ik kan niet de tijd terugdraaien en eens iets anders proberen. Mijn keuze is op een bepaalde manier logisch, de keuze komt voort uit een keten van oorzaak en gevolg. De keuze die ik uiteindelijk maak kan vanuit die keten verklaard worden (ook als ik zomaar iets kies). Dus misschien kon ik niet anders. Maar het was nodig dat ik van tevoren nadacht over de gevolgen van mijn handelen. Zonder daarover na te denken zou ik misschien een andere keuze hebben gemaakt, het reflectieproces was noodzakelijk om tot een bepaalde uitkomst te komen. En juist daarin ligt mijn verantwoordelijkheid, in het denkproces dat ik doorloop en dat ik na afloop kan uitleggen waarom ik een bepaalde keuze heb gemaakt. Wij mensen zijn vrij en verantwoordelijk, ongeacht of er een voorbestemd lot is of niet.
Ik vind het een mooi idee dat iedere mens een roeping heeft. Om te worden wie ik diep van binnen ben (wat wezenlijk is voor mij), om wat ik in potentie in mij heb te laten groeien en bloeien, om mijn lotsbestemming te bereiken, daarvoor heb ik een lange weg te gaan, en in de juiste richting, de richting die bij mij past. God weet wat mijn roeping / mijn lotsbestemming is. Ik weet het niet, maar ik kan het aanvoelen, ik kan ernaar op zoek gaan en er zijn tekenen op mijn pad die mij de weg wijzen. Door mijn hart te volgen beweeg ik mij in de richting van mijn lotsbestemming. Dat doe ik uit vrije wil.
6/23/2010
Freedom to choose
Yesterday I watched a talk of "TED: Ideas worth spreading" on the laptop of Dave, a volunteer who came for the second time to Diofior to teach English to the local youth.
It's strange, the longer I stay in Senegal, the more I start to look at the world from a Senegalese perspective. The speech we saw was from an American, and it was clearly from an American perspective. The speech itself was good, a clear analysis. What shocked me is the American focus on wealth / materialism. The first thing I noticed was that the man was wearing shorts. Why does he wear cloths like that when he is giving a formal lecture on television?
When I heard that he was going to talk about "individual freedom and choices" I thought: "That's a philosophical theme that I find very interesting". But what he said was not really philosophical. What he said was none the less interesting and true. It was more in the field of sociology / economy. But it's so strange for me to watch this film, to be confronted with the contrast with the daily life in Senegal.
The lecturer said that there are so many options to choose from in the American society today. He said that there are 175 different kind of salad dressings in his supermarket. And if you don't like any of them, there are still 15 more types of salad dressing that you can compose yourself with vinegar, olive oil etc. He said that it seems that it's good for the economy and for the personal well-being of an individual if there are plenty of options to choose from, but that in fact, it makes it more difficult for people to choose when there are too many options. Each time when you have chosen a product you are worried that another choice might have been better.
I have experienced this myself. I sometimes buy embroidery threads to make friendship bracelets. I noticed that when there are not many colors available to choose from, the combination of colors that I choose is more beautiful then when there are hundreds of colors. It seems that when there are really many colors to choose from, I can choose anything I like, so what I choose will be more beautiful. But when there are only 20 colors, it's easy for me to see which combinations are beautiful and which not. If I want I can try all possible combinations to see what's the most beautiful. With 200 colors there is no way that I can try all different combinations of e.g. 6 colors together. And I don't want to stay for hours in the shop to try many different combinations. With 20 colors I can choose the best combination, the one I like most, with 200 it's not possible.
I understand how it works, that it's more difficult to choose when there are too many options. But the perspective / cultural background behind the speech shocked me. When I heard the lecturer was going to talk about individual freedom and choice, I thought he was going to talk about ethics. But there is nothing ethical about salad dressings. He said that many people become depressed because they are unhappy with the choices they make, they keep wondering if they shouldn't have chosen something else. And they blame themselves for being unhappy because they have made the choice themselves, so if it was the wrong choice they blame themselves for that. In the American supermarket there are a 175 types of salad dressing. There isn't any shop in Diofior where you can find any type of salad dressing at all. Very often there is no salad available in Diofior neither, so what would you need the dressing for. People are happy when they have enough to eat. If you become depressed because you bought the wrong salad dressing or a pair of shoes that doesn't fit well or look nice, something is very wrong with you. You have forgotten about what really matters in life. I would not be depressed if there are too many options to choose from in a shop, I just choose for the cheapest option and then it doesn't matter if the quality is not that good. If you talk about freedom and the possibility to choose, there are much more important things in life, like the choice of your education, a good job, a nice partner, the friends you choose, the choice where you want to live, the choice for what kind of life you want to live, how you give a meaning to your life.
The talk about the salad dressings was so materialistic, as if lifeless objects are the only things that matter...
It's strange, the longer I stay in Senegal, the more I start to look at the world from a Senegalese perspective. The speech we saw was from an American, and it was clearly from an American perspective. The speech itself was good, a clear analysis. What shocked me is the American focus on wealth / materialism. The first thing I noticed was that the man was wearing shorts. Why does he wear cloths like that when he is giving a formal lecture on television?
When I heard that he was going to talk about "individual freedom and choices" I thought: "That's a philosophical theme that I find very interesting". But what he said was not really philosophical. What he said was none the less interesting and true. It was more in the field of sociology / economy. But it's so strange for me to watch this film, to be confronted with the contrast with the daily life in Senegal.
The lecturer said that there are so many options to choose from in the American society today. He said that there are 175 different kind of salad dressings in his supermarket. And if you don't like any of them, there are still 15 more types of salad dressing that you can compose yourself with vinegar, olive oil etc. He said that it seems that it's good for the economy and for the personal well-being of an individual if there are plenty of options to choose from, but that in fact, it makes it more difficult for people to choose when there are too many options. Each time when you have chosen a product you are worried that another choice might have been better.
I have experienced this myself. I sometimes buy embroidery threads to make friendship bracelets. I noticed that when there are not many colors available to choose from, the combination of colors that I choose is more beautiful then when there are hundreds of colors. It seems that when there are really many colors to choose from, I can choose anything I like, so what I choose will be more beautiful. But when there are only 20 colors, it's easy for me to see which combinations are beautiful and which not. If I want I can try all possible combinations to see what's the most beautiful. With 200 colors there is no way that I can try all different combinations of e.g. 6 colors together. And I don't want to stay for hours in the shop to try many different combinations. With 20 colors I can choose the best combination, the one I like most, with 200 it's not possible.
I understand how it works, that it's more difficult to choose when there are too many options. But the perspective / cultural background behind the speech shocked me. When I heard the lecturer was going to talk about individual freedom and choice, I thought he was going to talk about ethics. But there is nothing ethical about salad dressings. He said that many people become depressed because they are unhappy with the choices they make, they keep wondering if they shouldn't have chosen something else. And they blame themselves for being unhappy because they have made the choice themselves, so if it was the wrong choice they blame themselves for that. In the American supermarket there are a 175 types of salad dressing. There isn't any shop in Diofior where you can find any type of salad dressing at all. Very often there is no salad available in Diofior neither, so what would you need the dressing for. People are happy when they have enough to eat. If you become depressed because you bought the wrong salad dressing or a pair of shoes that doesn't fit well or look nice, something is very wrong with you. You have forgotten about what really matters in life. I would not be depressed if there are too many options to choose from in a shop, I just choose for the cheapest option and then it doesn't matter if the quality is not that good. If you talk about freedom and the possibility to choose, there are much more important things in life, like the choice of your education, a good job, a nice partner, the friends you choose, the choice where you want to live, the choice for what kind of life you want to live, how you give a meaning to your life.
The talk about the salad dressings was so materialistic, as if lifeless objects are the only things that matter...
6/17/2010
Senegalese beschouwingen over het lot
In de boekwinkel van "La Maison des Esclaves" op het eiland Goree kwam ik een interessant boek tegen. Het is een verslag van een seminar over het lot, georganiseerd door het "Laboratorium van de Verbeelding" van de universiteit Cheikh Anta Diop in Dakar. Het is boeiend om te zien welke filosofische en religieuze ideeen ten grondslag liggen aan de Senegalese samenleving en cultuur. Het perspectief is totaal anders dan in Nederland. Het is bijzonder om te zien hoe groot en fundamenteel het verschil is in perspectief.
De kwetsbaarheid van de mens ten opzichte van het lot
Mensen in Senegal zijn zich sterk bewust van hoe kwetsbaar zij zijn voor het lot, van hoe mensen zijn overgeleverd aan krachten waar zij geen controle over hebben.
Mensen in Nederland hebben meestal het gevoel dat ze de touwtjes redelijk in handen hebben, dat zij zelf hun leven sturen en alles redelijk onder controle hebben.
In Senegal is het leven zwaar, er kan zomaar van alles gebeuren. De oogst kan mislukken en dan heb je niets te eten. Je hebt geen geld om naar het ziekenhuis te gaan als je ziek bent, dus je moet maar hopen dat je vanzelf weer beter wordt. Je zou misschien wel meer controle over je leven kunnen hebben door een goed plan te maken voor de toekomst en door hard te werken. Hoe meer je je ontwikkelt en je positie verbetert, hoe meer er te kiezen en te sturen valt. Maar je groeit op in een omgeving waar gebrek is aan alles, gebrek aan kennis, middelen en perspectief. Meer dan de helft van de beroepsbevolking in Senegal heeft geen werk. Als de toekomst er zo uitzichtloos uitziet dan is het moeilijk om te blijven geloven dat het zin heeft om te proberen iets te bereiken.
De vanzelfsprekendheid van het bestaan van God
God, de geest en het lot zijn in Senegal synoniemen met dezelfde betekenis. Een seminar over het lot kan niet alleen vanuit filosofische hoek benaderd worden, want religie is onlosmakelijk met het lot verbonden. Voor een Senegaleees is het vanzelfsprekend dat God bestaat. "Ik merk toch aan alles de aanwezigheid van God", zou een Senegalees kunnen zeggen. Zoals het bestaan van de mens ook niet ter discussie staat. De uitspraak van Descartes: "Ik denk dus ik besta", zou een Senegalees denk ik onzinnig vinden. "Ja natuurlijk besta ik, waarom zou ik eerst moeten denken om dat te weten."
Eigen verantwoordelijkheid
Dus de kwetsbaarheid van mensen ten opzichte van het lot wordt als groot ervaren in Senegal. Maar dat wil niet zeggen dat er vanuit een Senegalees perspectief geen ruimte is voor een vrije wil. In het Wolof bestaat er een gezegde: "Yalla Yalla, beey sa toll", wat vrij vertaald betekent: "God God, ja, maar bewerk eerst je land." Je kunt tot God bidden voor regen, maar je zult toch echt zelf je land moeten bewerken als je te eten wilt hebben. God zal het niet voor je doen, je bent zelf verantwoordelijk. Het besef van eigen verantwoordelijkheid is sterk in Senegal. Je bent afhankelijk van elkaar en daarom moet je rekening met elkaar houden, daarom moet je je verantwoordelijkheid op je nemen. Als de mens niet vrij is om keuzes te maken, als alles wat hij doet onveranderlijk is, dan kan hij niet ter verantwoording worden geroepen voor zijn daden, want hij kon niet anders. Tijdens het seminar werd gezegd dat het dan geen zin heeft dat er een hemel en een hel is om mensen die zich goed gedragen te belonen en mensen die zich slecht gedragen te straffen. Voor Senegalezen is het vanzelfsprekend dat de hemel en de hel bestaan, dus dat is voor hen in feite een bewijs voor het bestaan van de vrije wil. De functie van de hemel is om mensen aan te moedigen zich te gedragen zoals het wordt voorgeschreven door regels van de sociale ethiek en de religie. Dan moeten mensen wel vrij zijn om zelf te bepalen hoe zij zich gedragen.
Senegalese elasticiteit in plaats van dogmatisme / rigiteit
Een van de sprekers van het seminar zei dat er een tegenstelling lijkt te bestaan tussen enerzijds de grote invloed van het lot / de wil van God en aan de andere kant de vrije wil en de eigen verantwoordelijkheid van de mens. Maar senegalaisement is het best makkelijk om deze schijnbare tegenstelling op te heffen, namelijk met behulp van de Senegalese elasticiteit, we rekken gewoon het begrip het lot een beetje op zodat de vrije wil van de mens er ook bij in past. Zo gaat dat ook met de busjes in Senegal: er kan altijd meer bij, we schuiven nog een stukje dichter op elkaar om plaats te maken voor nog een extra passagier. Ik hou van die Senegalese flexibiliteit, van "we vinden wel een manier, als we geen geld hebben dan moeten we op een andere manier een oplossing zien te vinden". Voor een land waar 94% van de bevolking moslim is, is deze flexibiliteit opvallend. Mannen en vrouwen apart laten zitten in de bus? Dat is veel te veel gedoe. Een plek zoeken waar je rustig je baby de borst geeft zonder dat iedereen je tiet ziet? Dat is ook te veel gedoe.
Verantwoordelijkheid en rekening met elkaar houden
Ik vind het heel mooi dat binnen de Senegalese cultuur en de Senegalese versie van de islam veel nadruk ligt op verantwoordelijkheid en de zorg voor de ander. Daarin zie ik een overeenkomst met de filosofie van Levinas. Maar een belangrijk verschil is dat de Senegalese cultuur collectivistisch is, een cultuur van de gemeenschap, van de familie, terwijl voor Levinas mijn relatie met de ander de basis vormt van de ethiek.
6/06/2010
Cultuurverschillen
Hoe langer ik in Senegal ben, hoe meer ik het idee krijg dat er allerlei problemen kunnen zijn hier, maar dat cultuurverschillen niet de kern van het probleem zijn. Het is niet zo moeilijk om een andere cultuur te leren kennen en te begrijpen waarom mensen dingen op een bepaalde manier doen. Het is ook niet zo moeilijk om mensen met een andere culturele achtergrond met respect te behandelen en mensen niet onnodig te beledigen. Natuurlijk kunnen er makkelijk misverstanden ontstaan, dat je elkaar verkeerd begrijpt en dat je boos wordt over iets wat de ander gedaan heeft, terwijl hij het helemaal niet kwaad bedoelde. Maar als je allebei een open houding hebt, geduld hebt en goed naar elkaar luistert dan kom je er wel uit samen.
Ik heb liever een interculturele dan een monoculturele relatie, want voor een relatie met iemand uit een andere cultuur wil ik tenminste moeite doen, ik ben geduldig, ik luister goed en ik ben bereid me aan te passen. Van een Nederlandse partner verwacht ik dat hij niet moeilijk doet, dat hij "normaal" doet (wat ik normaal vind)...
Ik heb liever een interculturele dan een monoculturele relatie, want voor een relatie met iemand uit een andere cultuur wil ik tenminste moeite doen, ik ben geduldig, ik luister goed en ik ben bereid me aan te passen. Van een Nederlandse partner verwacht ik dat hij niet moeilijk doet, dat hij "normaal" doet (wat ik normaal vind)...
Princesa de Africa
Twijfel
Zij die aan alles twijfelen,
zijn ook in staat alles te geloven
Isaac Bashevis Singer
6/01/2010
Doopfeest in Loule Sessene
Zaterdag ging ik naar een doopfeest in een dorp niet ver van Diofior, Loule Sessene. Een nicht van Yacine had een kindje gekregen: Omar. Yacine was er al op vrijdagavond heen gegaan om mee te helpen met de voorbereidingen. Mame Diarra, een van de dochters van Yacine, had de apprenti in de bus instructies mee gegeven van waar ik moest uitstappen.
Ik kreeg een bordje laax (een sort gortepap met zoete yoghurtsaus) en ik heb ook de thieb mee gegeten (rijst, groente en vlees). Ik was eerst in de kamer waar de nicht van Yacine werd opgetut (waar ook de baby lag te slapen). De moeder zag er prachtig uit. Daarna ging ik naar het echte feest, waar vrouwen op kalebassen trommelden, waar enthousiast werd gedanst en flink geklapt. Ik heb ook gedanst met Yacine. Dit zijn altijd erg gezellige feesten.
Toen ik terug naar de weg liep om weer de bus te pakken zag ik dat een groepje mannen wat afzijdig onder een boom zat. Voor mannen zijn doopfeesten toch een stuk minder interessant dan voor vrouwen, als ze op een afstand onder een boom zitten en het hele feest eigenlijk niet meekrijgen. Daarom waren er ook weinig mannen.
