10/18/2022
Sinds ik een tweedaagse training verbindende (geweldloze) communicatie heb gevolgd, ben ik wat aan het herkauwen / peinzen over woorden voor gevoelens en behoeftes. Ik heb al ondervonden dat "genieten" in mijn beleving ook een behoefte is, ook al stond hij niet in de lijst. En een gevoel van machteloosheid vind ik eigenlijk een quasi-gevoel.
***
Hier is een goed artikel: https://markmarijnissen.com/nvc/130805-schuldgevoel.html...!
"Soms denk ik dat ik verantwoordelijk ben voor andermans gevoel. Misschien houdt de ander mij wel verantwoordelijk. Dan zegt diegene dat hij/zij zich rot voelt door dingen die ik doe. Ik “moet” gewoon rekening houden met de ander… toch?
Dit kunnen we uitpluizen met geweldloze communicatie! Geweldloze communicatie zegt dat je eigen behoeftes altijd de echte oorzaak zijn van je gevoelens. Anderen zijn hooguit de aanleiding – een trigger voor je behoeftes. Geweldloze Communicatie onthult de behoeftes onderliggend aan je schuldgevoel, maar ook de behoeftes van de ander - de ware oorzaak dat diegene zich rot voelt."
***
Emmanuel Levinas heeft veel geschreven over schuld en schaamte. Schaamte is een primaire reactie volgens Levinas. Je bent alleen en je gaat helemaal op in wat je aan het doen bent. Plotseling duikt er een ander op en je schaamt je, je krijgt een rood hoofd. Wat was je aan het doen, wat heeft de ander net gezien? Door de ander die toekijkt, dringt het tot je door wat een rare dingen je aan het doen was (bijvoorbeeld mensen begluren door een sleutelgat).
Maar een schuldgevoel is iets anders. Je hebt in eerste instantie meestal een vaag gevoel dat er iets niet lekker zit of dat je een fout hebt gemaakt, dat je iets stoms hebt gedaan. Je schuldig voelen gebeurt pas nadat je hebt nagedacht over wat je dan hebt gedaan en wat de gevolgen daarvan zijn...
Levinas vindt dat het goed is dat er zoiets als schaamte bestaat. Je geweten laat je weten dat het niet netjes was, wat je aan het doen was, daarom schaam je je. De aanwezigheid van de ander maakt dat je schaamte voelt (want in je eentje maakt het weinig uit wat je doet, dan is er niemand die daar een oordeel over heeft).
Nogmaals, je schuldig voelen is iets anders. Dan vind je dat je iets in het verleden anders had moeten doen, dus daar voel je je schuldig over. Maar je kunt niet meer teruggaan in de tijd. Dus je kunt je nog heel lang rot blijven voelen daarover, maar dat heeft eigenlijk geen zin. Wel kun je je voornemen om het in de toekomst anders te doen. Wat dat betreft is een schuldgevoel wel handig, net als schaamte, omdat je merkt dat er iets niet goed gaat, alsof er een moreel dashboard lampje gaat knipperen als waarschuwing...
