Levinas and multicultural society

• Ignoracisme (ignorance, onwetendheid): racisme gebaseerd op feitelijke onjuistheden, een gebrek aan kennis.
• Gastverwarringsracisme: racisme gebaseerd op het idee dat nieuwe Nederlanders hier te gast zijn en dat zij het land uitgezet moeten worden als ze zich niet gedragen.
• Pragmatisch racisme: racisme gebaseerd op de wens om alle criminelen en etters het land uit te zetten, ongeacht etnische afkomst (dus ook Nederlanders). Pragmatisch richten zij zich op buitenlanders, vanuit het idee dat je die makkelijker het land kunt uitzetten.
• Blinde haat racisme: racisme gebaseerd op blinde haat tegen een bevolkingsgroep, ongeacht wat zij zeggen of doen.
• Ervaringsracisme: racisme gebaseerd op reele negatieve ervaringen.

Als we de verschillen zien dan kunnen we de bestrijding afstemmen op de soorten racisme. Sommige varianten zijn met informatie te bestrijden (ignoracisme), andere met effectiever beleid en weer andere met meer positieve interculturele ontmoetingen. Tonkens zegt dat ervaringsracisme het moeilijkst te bestrijden is. Dat denk ik niet eigenlijk. Volgens mij is blinde haat of angst het lastigst om mee om te gaan. Als mensen blind zijn geworden, figuurlijk, dan hebben pogingen tot beinvloeding geen zin meer . Geen enkele informatie, beleid of ontmoeting zal tot hen doordringen of zal hun standpunt veranderen. Hun mening staat vast, verder luisteren ze niet en denken ze niet meer na. Op Orkut is veel blinde haat terug te vinden, het enige wat mensen dan doen is zinloos tegen elkaar heen en weer schreeuwen, elkaar uitmaken voor rotte vis.

Maar als iemand een concrete negatieve ervaring heeft dan kunnen we daarover praten. Als iemand vertelt over wat hij of zij heeft meegemaakt, dan neem ik dat serieus. Het heeft geen zin om te zeggen dat het meestal best meevalt of dat ik zelf niet zulke ervaringen heb, maar wel positieve.

De gastverwarring vind ik een raar fenomeen. Als een Nederlandse puber, een autochtoon, de wet overtreedt dan krijgt hij of zij een boete, of een gevangenisstraf. Als een allochtoon, bijvoorbeeld een puber met ouders die in een ander land zijn geboren, de wet ovetreedt, dan zou hij of zij opeens het land moeten worden uitgezet. Dan heeft onze gast, die wij een hartelijk en warm welkom hebben gegeven bij de ontvangst (ahum), zich niet als goede gast gedragen, dus moet de ongewenste gast vertrekken. Maar iemand die hier geboren is, is hier niet te gast, die hoort hier thuis. Iemand die hier al dertig jaar woont is ook niet te gast. En waar ligt dan de grens? Waarom zouden we onderscheid maken tussen gasten en oer-Hollanders of zoiets? Iedereen moet zich aan de wet houden. Waar iemand vandaan komt, of zijn ouders, en hoe lang geleden, dat is niet relevant.

In Nieuwegein waren er vaak hangjongeren onder het poortje waar ik langs liep om naar de tram te gaan. Soms namen ze het hele poortje in beslag en kon ik er bijna niet langs. Ze gingen ook niet aan de kant als ik eraan kwam. Ze waren aan het blowen en drinken en maakten lawaai. Ik vond het niet prettig om daar dicht langs te lopen. Die jongeren hebben allerlei achtergronden en huidskleuren, soms zijn er ook "witte" Nederlanders bij. Moet nu iedereen het land worden uitgezet, behalve de Nederlanders, zodat ik geen last meer van hen heb? Wat een onzinnige oplossing. Ik kan beter een blokje omlopen zodat ik er niet langs hoef. Of ik vraag hen aan de kant te gaan. En verder is er allerlei beleid mogelijk vanuit de overheid om te zorgen dat hangjongeren minder overlast geven.

Dus ik heb een negatieve ervaring gehad met hangjongeren. Er waren waarschijnlijk Marokkanen bij. Is nu mijn conclusie: "Ik heb een hekel aan Marokkanen want ze blowen, drinken, maken lawaai en ze gaan niet voor me opzij"? Nee natuurlijk niet. Misschien heb ik nu een hekel aan dat groepje jongeren onder het poortje, of in ieder geval heb ik er een hekel aan dat ik soms last van hen heb. Waar zij vandaan komen, of ze autochtoon of allochtoon zijn is niet relevant. Het is een simpel principe: als je last hebt van mensen dan vraag je hen daarmee op te houden. Het slaat nergens op om aan een zo'n ervaring, of een paar, een conclusie over een heel volk te verbinden.

Ja, criminaliteit komt relatief veel voor onder Marokkanen in Nederland. Dus de kans op een negatieve ervaring met een criminele Marokkaan is relatief groot. Maar Marokkanen zijn gewoon mensen zoals iedereen en racisme tegen Marokkanen - of wie dan ook - is nooit gerechtvaardigd. (Ik noem Marokkanen als voorbeeld ter ondersteuning van het Munt filmpje, ik vind het erg dat driekwart van de stemmers op de site zegt dat ze niet kunnen wachten tot de laatste Marokkaan uit Nederland is vertrokken.)

Dus dit is wat ik zou zeggen tegen de ervaringsracist: "Dat is naar voor je, die ervaring, maar het is geen excuus om racist te worden." Mensen horen zich normaal te gedragen zodat anderen daar niet onnodig last van hebben. Dat geldt voor iedereen: autochtonen en allochtonen. Als je last van iemand hebt vraag je de ander daarmee op te houden. Conclusies over de aard van een volk / ras laat je verder achterwege, want dat doe je bij Nederlanders ook niet.

***

Hoe kan het dat Wilders zo populair is, wat is er aan de hand met dit land? De tegenstellingen en de vijandelijkheden versterken zichzelf. De haat en angst nemen toe aan beide kanten, onder zowel autochtonen als allochtonen. Als Nederlanders negatief denken over buitenlanders voelen buitenlanders zich minder geaccepteerd en dat vergroot de kans dat buitenlanders zich slechter gaan gedragen (radicalisering, toename in geweld door gebrek aan binding, betrokkenheid, waardering), waardoor Nederlanders weer meer een hekel aan hen krijgen en Wilders populairder wordt met zijn onzin.

In het kader van "Waarom Wilders?" probeer ik me in te leven in wat een Wilders aanhanger beweegt. Dit filmpje is verhelderend. Deze mensen willen dat Nederland weer wordt zoals twintig jaar geleden. En er wordt gezegd dat er meer molens en kerken moeten komen en minder moskeeen. Persoonlijk is dat gevoel mij totaal onbekend, het gevoel van: het vertrouwde Nederland van vroeger verdwijnt en de macht wordt overgenomen door een stel gevaarlijke vreemde buitenlanders. Angst voor dit soort veranderingen is mij vreemd. Ik hou ervan om temidden van allerlei culturen te leven. Toen iemand zei dat reizen voor haar niet zo hoeft, dat ze het liefst thuis is met het vertrouwde frisse Hollandse gras, toen kon ik mij daar wel iets bij voorstellen. Maar meer molens en kerken, wat moeten we daarmee? De bestaande kerken lopen al leeg. Misschien is de angst voor verandering begrijpelijk voor mensen die wat minder wereldburger zijn dan ik en die niet verliefd zijn geworden op Senegal. Maar hoe dan ook is er geen weg terug, we kunnen de klok niet twintig jaar terugdraaien. Dus wen er maar aan, aan de nieuwe tijd, de nieuwe situatie, snelle veranderingen, invloeden van buiten; hoe eerder hoe beter. De buitenlanders blijven, het is tijd om op te houden met haat zaaien en flink aan de slag te gaan met bruggen bouwen.