7/27/2009
De magische trommel en de opa van Selma
Het loopt goed allemaal hier, we zijn lekker aan het werk in het gehandicaptencentrum. De jongeren hebben veel ideeen, ze hebben bijvoorbeeld een kaarsenstandaard ontworpen van een kalebas, en vanmorgen gingen ze zeep verkopen op de markt (maar onze luxe Hollandse zeepjes zijn toch wel echt te duur).
Vanmiddag hadden we een vergadering met de gehandicapten en is het bestuur van het gehandicaptencentrum gekozen. Ndigue Kaling, een vriendelijke, bescheiden, wijze, oude man is gekozen als voorzitter van het centrum, hij wilde die eer niet maar omdat iedereen bleef aandringen heeft hij het geaccepteerd. Selma zei een paar dagen geleden dat ze hem wel als opa wilde adopteren. Ndigue wilde haar ook graag als kleindochter. Morgen gaat ze suikerpinda's bij hem kopen. Vanmiddag gaf Ndigue me een blaadje en vroeg me de naam van zijn kleindochter op te schrijven, zodat hij die goed kan onthouden.
Er waren weer veel mensen bij de vergadering vanmiddag, ongeveer 45. Mamadou heeft gisteren de vergadering aangekondigd met de tam-tam. Iedere keer vraag ik me af wat dat nu is en hoe dat werkt (maar ik vergeet het steeds te vragen), de tam-tam. Op het eiland Mar Lodj staat nog een oude trommel waarmee vroeger boodschappen werden doorgegeven. Ik neem aan dat het in Diofior geen trommel is, maar wat dan wel? Op een wonderljke manier weten opeens alle gehandicapten (en niet-gehandicapten) dat er de volgende dag een vergadering is ;)
Vanmiddag hadden we een vergadering met de gehandicapten en is het bestuur van het gehandicaptencentrum gekozen. Ndigue Kaling, een vriendelijke, bescheiden, wijze, oude man is gekozen als voorzitter van het centrum, hij wilde die eer niet maar omdat iedereen bleef aandringen heeft hij het geaccepteerd. Selma zei een paar dagen geleden dat ze hem wel als opa wilde adopteren. Ndigue wilde haar ook graag als kleindochter. Morgen gaat ze suikerpinda's bij hem kopen. Vanmiddag gaf Ndigue me een blaadje en vroeg me de naam van zijn kleindochter op te schrijven, zodat hij die goed kan onthouden.
Er waren weer veel mensen bij de vergadering vanmiddag, ongeveer 45. Mamadou heeft gisteren de vergadering aangekondigd met de tam-tam. Iedere keer vraag ik me af wat dat nu is en hoe dat werkt (maar ik vergeet het steeds te vragen), de tam-tam. Op het eiland Mar Lodj staat nog een oude trommel waarmee vroeger boodschappen werden doorgegeven. Ik neem aan dat het in Diofior geen trommel is, maar wat dan wel? Op een wonderljke manier weten opeens alle gehandicapten (en niet-gehandicapten) dat er de volgende dag een vergadering is ;)
7/24/2009
Moeilijke vrijheid
Reactie op de post van Onno:
Hoi Onno,
Dank je wel voor je uitgebreide reactie. Het is niet onbewust dat ik de rol van de overheid buiten beschouwing heb gelaten. Deze weblog gaat over de joodse filosoof Emanuel Levinas. Zijn ethiek is gebaseerd op het contact, de ontmoeting tussen één persoon en een ander. Die ontmoeting is de basis van een ethische relatie die persoonlijke verantwoordelijkheid voor de ander met zich mee brengt. In het proefschrift dat ik ooit wil schrijven leg ik een verband tussen de filosofie van Levinas en contact tussen culturen in een multiculturele samenleving. Ik begrijp niet zo goed hoe iets zou kunnen “leiden tot een multiculturele samenleving”. “Multicultureel” betekent “veel culturen”. Volgens mij hebben we al veel culturen in onze samenleving.
Een individuele ontmoeting is een sterke basis voor ethiek. Ik kan niet verantwoordelijk zijn voor de hele wereld, maar ik ben wel verantwoordelijk voor hoe ik omga met de ander die voor mij staat. Levinas is een fenomenoloog, hij bestudeert wat hij om zich heen ziet gebeuren. Zo heeft hij geobserveerd / geanalyseerd wat er gebeurt wanneer een mens een andere mens ontmoet. Ik ben geen VVD liberaal en ook geen anarchist. Ik vind dat de rol van de overheid in de samenleving best groot mag zijn. Dat vindt Levinas ook. Maar de basis van ethiek is individueel contact. Het beleid van de overheid dient daarop terug te voeren. We hadden het gisteren over de integratienota van de PvdA. Een van de kernpunten van de nota was dat allochtonen die geen werk hebben geen slachtofferrol op zich moeten nemen. Wat schieten we daarmee op in de samenleving? Op wat voor manier wordt de integratie daardoor bevorderd? Stel dat we als we als beginpunt de ontmoeting nemen tussen een autochtoon en een alochtoon. Wat Levinas betreft maakt het niet veel uit wie de autochtoon is en wie de allochtoon. De ander is hoe dan ook totaal anders en ik ben verantwoordelijk voor de ander, of ik nu autochtoon of allochtoon ben. Ik houd rekening met de ander. Ik leef me in. Ik probeer te vermijden dat ik de ander schade berokken. Ik probeer de ander te helpen, vooral mensen die het moeilijk hebben. Dat is op het individuele niveau. Vervolgens m.b.t. het niveau van de overheid, gaat de PvdA nadenken over wat voor beleid de integratie op individueel niveau het best bevordert. Helpt het als er reclamespotjes komen waarin gepromoot worden dat werkloze allochtonen zich niet als slachtoffer gedragen? Ik denk dat de samenleving daar weinig mee opschiet. Als de PvdA beleid zou bedenken waarmee werkgelegenheid gestimuleerd wordt, dan hebben werkloze allochtonen en de samenleving als geheel daar veel meer aan. Als er een werkloze allochtoon tegenover mij staat en ik zeg dat hij niet zo zielig moet doen, dan heeft hij daar een stuk minder aan dan wanneer ik zeg dat ik iemand ken die misschien werk voor hem heeft.
Het handen schudden vind ik ook een non-issue (je hebt zelf dat voorbeeld genoemd met onze discussie in de bus). De toon van het debat is voor mij geen non-issue, de problemen worden er volgens mij veel erger door. Hoe leg ik dat uit? Het is een lang verhaal, aan de hand van Levinas. De belangrijkste ethische regel die Levinas hanteert is: “gij zult niet doden”. Dit bedoelt hij niet alleen in letterlijke zin maar ook in figuurlijke zin. Als ik de ander ontmoet dan zijn er twee mogelijkheden: ofwel ik stel mij open voor de ander, ik neem mijn verantwoordelijkheid op mij, ofwel ik sluit mij af. Als ik mij afsluit dan behandel ik de ander als een ding, daarmee maak ik de ander dood in de figuurlijke zin. Wanneer ik alleen ben dan kan ik doen waar ik zin in heb, ik kan spullen stuk maken en er is niemand die zegt: “dat is van mij, daar mag je niet aankomen.” Zodra de ander er is kan ik niet zomaar meer doen waar ik zin in heb. Als ik de ander pijn doe zal hij mij vragen daarmee op te houden. Ik ben verantwoordelijk voor hoe ik omga met de ander, ik mag hem niet zomaar schade berokkenen. De ander is een mens net als ik, met een gelijkwaardig bewustzijn, dus ik kan hem niet zomaar van alles aandoen. Als ik op een negatieve manier praat over buitenlanders / moslims / zwarte kousen uit Staphorst dan beschadig ik die mensen daarmee. Als ik zeg dat Marokkanen crimineel zijn dan beschadig ik Marokkanen die niet crimineel zijn want ik beschuldig hen van iets wat niet waar is, ik beledig hen. Dat mag ik niet doen. Dus het is niet goed om op die manier te generaliseren. Een samenleving heeft een bepaald overheersend discours, een bepaald soort woorden dat veel gebruikt wordt in discussies, een bepaalde toon (bijvoorbeeld het woord “alloctoon” wat bijna alleen in Nederland wordt gebruikt). Als de toon simplistisch, generaliserend en discriminerend is, dan is dat beledigend voor mensen die in een bepaald hokje, een bepaalde categorie worden gestopt terwijl zij daar niet thuis horen. Door een negatieve toon worden de onderlinge verhoudingen slechter. Mensen worden boos omdat ze steeds beledigd worden. De tegenstellingen tussen “wij” en “zij” worden groter en het contact wordt minder. Aan beide kanten ontstaat er frustratie. De beste manier om vooroordelen tegen te gaan is persoonlijk contact. Als je individuele mensen kent verval je minder snel in abstracte stereotype beelden. Een negatieve toon leidt tot verwijdering en dus minder contact. Met verwijdering neemt aan beide kanten de angst en de haat voor de ander toe. Moslim jongeren die het gevoel hebben te worden uitgespuugd door de samenleving (ze kunnen geen werk vinden en ze hebben het gevoel dat er op hen wordt neergekeken, dat ze niet geaccepteerd worden) hebben een grotere kans te radicaliseren en de westerse samenleving zelf als vijandig te gaan beschouwen. Autochtonen denken dat de problemen allemaal veroorzaakt worden door buitenlanders / moslims en ze stemmen op Wilders. Op die manier kun je niet samen een goed functionerende multiculturele samenleving creeren. De toon van het debat heeft een effect op gedrag. Het is belangrijk dat de toon genuanceerd, rustig, begripvol en constructief is, alleen zo kunnen we samen werken aan een gemeenschappelijke samenleving.
“Veel niet westerse allochtonen bezitten geen startkwalificatie (VBO, MBO) en dus kansloos op de arbeidsmarkt. Welke toon je ook aanslaat, dit probleem heeft een heel andere oorzaak. Het feit dat de meerderheid van de blijf-van-mijn-lijf huizen vol zitten met niet westerse allochtonen heeft een andere oorzaak dan die toon. Het feit dat 5 Nederlandse publieke figuren die kritiek hadden op de islam niet meer leven, gevlucht zijn, regelmatig mishandeld worden en/of niet meer in vrijheid kunnen leven heeft niets met de toon te maken. Dit heeft met de intolerantie van een stroming in een cultuur en geloof te maken.”
Dat ben ik met je eens. Intolerantie betekent dat je de ander als ding behandelt, dat je je niet inleeft, geen rekening houdt met de ander. Voor zover mensen met een andere cultuur / religie problemen veroorzaken in de Nederlandse samenleving moet daar iets aan gedaan worden. Ik denk dat het niet alleen een probleem is van cultuur. De problemen die er in Nederland zijn bestaan niet op die manier in Marokko, Turkije, Suriname of de Antillen. De problemen groeien door de botsing van culturen en de verhoudingen in onze samenleving. Wegkijken en goedpraten heeft geen zin. Maar aanpassen en werken aan verbeteringen moet van twee kanten komen, niet alleen van de kant van allochtonen. En de toon verandert niet vanzelf. Het is de verantwoordelijkheid van iedereen om de toon te veranderen.
“Vrijheid staat in onze samenleving centraal. Vrijheden die niet voorkomen in landen waar de meerderheid van de bevolking islamitisch is. De kracht in onze samenleving zit hem juist in de vrijheid om te vinden wat je vindt, ook al is dit kwetsend voor een ander.”
Levinas gaat uit van een combinatie van vrijheid en verantwoordelijkheid. Dat noemt hij moeilijke vrijheid. Laten we vasthouden aan onze vrijheid in Nederland. Dat is inderdaad kenmerkend voor onze cultuur. Veel mensen die onderdrukt werden in een islamitisch land zijn ook blij met de vrijheid van Nederland. Zoals ik al zei ben ik niet voor verdere inperking van de vrijheid van meningsuiting. Ik ben wel tegen het onnodig kwetsen van mensen.
Groeten,
Esther
Hier is een plaatje dat we als voorbeeld gaan gebruiken voor het logo van Mbokatoor, het gehandicaptencentrum. We vroegen de gehandicapten een logo voor het centrum te tekenen en ze tekenenden een vogel. Ik vroeg waarom, en Aliou Thiam zei: "De vogel vliegt, wij in Senegal willen ook vliegen."
Hoi Onno,
Dank je wel voor je uitgebreide reactie. Het is niet onbewust dat ik de rol van de overheid buiten beschouwing heb gelaten. Deze weblog gaat over de joodse filosoof Emanuel Levinas. Zijn ethiek is gebaseerd op het contact, de ontmoeting tussen één persoon en een ander. Die ontmoeting is de basis van een ethische relatie die persoonlijke verantwoordelijkheid voor de ander met zich mee brengt. In het proefschrift dat ik ooit wil schrijven leg ik een verband tussen de filosofie van Levinas en contact tussen culturen in een multiculturele samenleving. Ik begrijp niet zo goed hoe iets zou kunnen “leiden tot een multiculturele samenleving”. “Multicultureel” betekent “veel culturen”. Volgens mij hebben we al veel culturen in onze samenleving.
Een individuele ontmoeting is een sterke basis voor ethiek. Ik kan niet verantwoordelijk zijn voor de hele wereld, maar ik ben wel verantwoordelijk voor hoe ik omga met de ander die voor mij staat. Levinas is een fenomenoloog, hij bestudeert wat hij om zich heen ziet gebeuren. Zo heeft hij geobserveerd / geanalyseerd wat er gebeurt wanneer een mens een andere mens ontmoet. Ik ben geen VVD liberaal en ook geen anarchist. Ik vind dat de rol van de overheid in de samenleving best groot mag zijn. Dat vindt Levinas ook. Maar de basis van ethiek is individueel contact. Het beleid van de overheid dient daarop terug te voeren. We hadden het gisteren over de integratienota van de PvdA. Een van de kernpunten van de nota was dat allochtonen die geen werk hebben geen slachtofferrol op zich moeten nemen. Wat schieten we daarmee op in de samenleving? Op wat voor manier wordt de integratie daardoor bevorderd? Stel dat we als we als beginpunt de ontmoeting nemen tussen een autochtoon en een alochtoon. Wat Levinas betreft maakt het niet veel uit wie de autochtoon is en wie de allochtoon. De ander is hoe dan ook totaal anders en ik ben verantwoordelijk voor de ander, of ik nu autochtoon of allochtoon ben. Ik houd rekening met de ander. Ik leef me in. Ik probeer te vermijden dat ik de ander schade berokken. Ik probeer de ander te helpen, vooral mensen die het moeilijk hebben. Dat is op het individuele niveau. Vervolgens m.b.t. het niveau van de overheid, gaat de PvdA nadenken over wat voor beleid de integratie op individueel niveau het best bevordert. Helpt het als er reclamespotjes komen waarin gepromoot worden dat werkloze allochtonen zich niet als slachtoffer gedragen? Ik denk dat de samenleving daar weinig mee opschiet. Als de PvdA beleid zou bedenken waarmee werkgelegenheid gestimuleerd wordt, dan hebben werkloze allochtonen en de samenleving als geheel daar veel meer aan. Als er een werkloze allochtoon tegenover mij staat en ik zeg dat hij niet zo zielig moet doen, dan heeft hij daar een stuk minder aan dan wanneer ik zeg dat ik iemand ken die misschien werk voor hem heeft.
Het handen schudden vind ik ook een non-issue (je hebt zelf dat voorbeeld genoemd met onze discussie in de bus). De toon van het debat is voor mij geen non-issue, de problemen worden er volgens mij veel erger door. Hoe leg ik dat uit? Het is een lang verhaal, aan de hand van Levinas. De belangrijkste ethische regel die Levinas hanteert is: “gij zult niet doden”. Dit bedoelt hij niet alleen in letterlijke zin maar ook in figuurlijke zin. Als ik de ander ontmoet dan zijn er twee mogelijkheden: ofwel ik stel mij open voor de ander, ik neem mijn verantwoordelijkheid op mij, ofwel ik sluit mij af. Als ik mij afsluit dan behandel ik de ander als een ding, daarmee maak ik de ander dood in de figuurlijke zin. Wanneer ik alleen ben dan kan ik doen waar ik zin in heb, ik kan spullen stuk maken en er is niemand die zegt: “dat is van mij, daar mag je niet aankomen.” Zodra de ander er is kan ik niet zomaar meer doen waar ik zin in heb. Als ik de ander pijn doe zal hij mij vragen daarmee op te houden. Ik ben verantwoordelijk voor hoe ik omga met de ander, ik mag hem niet zomaar schade berokkenen. De ander is een mens net als ik, met een gelijkwaardig bewustzijn, dus ik kan hem niet zomaar van alles aandoen. Als ik op een negatieve manier praat over buitenlanders / moslims / zwarte kousen uit Staphorst dan beschadig ik die mensen daarmee. Als ik zeg dat Marokkanen crimineel zijn dan beschadig ik Marokkanen die niet crimineel zijn want ik beschuldig hen van iets wat niet waar is, ik beledig hen. Dat mag ik niet doen. Dus het is niet goed om op die manier te generaliseren. Een samenleving heeft een bepaald overheersend discours, een bepaald soort woorden dat veel gebruikt wordt in discussies, een bepaalde toon (bijvoorbeeld het woord “alloctoon” wat bijna alleen in Nederland wordt gebruikt). Als de toon simplistisch, generaliserend en discriminerend is, dan is dat beledigend voor mensen die in een bepaald hokje, een bepaalde categorie worden gestopt terwijl zij daar niet thuis horen. Door een negatieve toon worden de onderlinge verhoudingen slechter. Mensen worden boos omdat ze steeds beledigd worden. De tegenstellingen tussen “wij” en “zij” worden groter en het contact wordt minder. Aan beide kanten ontstaat er frustratie. De beste manier om vooroordelen tegen te gaan is persoonlijk contact. Als je individuele mensen kent verval je minder snel in abstracte stereotype beelden. Een negatieve toon leidt tot verwijdering en dus minder contact. Met verwijdering neemt aan beide kanten de angst en de haat voor de ander toe. Moslim jongeren die het gevoel hebben te worden uitgespuugd door de samenleving (ze kunnen geen werk vinden en ze hebben het gevoel dat er op hen wordt neergekeken, dat ze niet geaccepteerd worden) hebben een grotere kans te radicaliseren en de westerse samenleving zelf als vijandig te gaan beschouwen. Autochtonen denken dat de problemen allemaal veroorzaakt worden door buitenlanders / moslims en ze stemmen op Wilders. Op die manier kun je niet samen een goed functionerende multiculturele samenleving creeren. De toon van het debat heeft een effect op gedrag. Het is belangrijk dat de toon genuanceerd, rustig, begripvol en constructief is, alleen zo kunnen we samen werken aan een gemeenschappelijke samenleving.
“Veel niet westerse allochtonen bezitten geen startkwalificatie (VBO, MBO) en dus kansloos op de arbeidsmarkt. Welke toon je ook aanslaat, dit probleem heeft een heel andere oorzaak. Het feit dat de meerderheid van de blijf-van-mijn-lijf huizen vol zitten met niet westerse allochtonen heeft een andere oorzaak dan die toon. Het feit dat 5 Nederlandse publieke figuren die kritiek hadden op de islam niet meer leven, gevlucht zijn, regelmatig mishandeld worden en/of niet meer in vrijheid kunnen leven heeft niets met de toon te maken. Dit heeft met de intolerantie van een stroming in een cultuur en geloof te maken.”
Dat ben ik met je eens. Intolerantie betekent dat je de ander als ding behandelt, dat je je niet inleeft, geen rekening houdt met de ander. Voor zover mensen met een andere cultuur / religie problemen veroorzaken in de Nederlandse samenleving moet daar iets aan gedaan worden. Ik denk dat het niet alleen een probleem is van cultuur. De problemen die er in Nederland zijn bestaan niet op die manier in Marokko, Turkije, Suriname of de Antillen. De problemen groeien door de botsing van culturen en de verhoudingen in onze samenleving. Wegkijken en goedpraten heeft geen zin. Maar aanpassen en werken aan verbeteringen moet van twee kanten komen, niet alleen van de kant van allochtonen. En de toon verandert niet vanzelf. Het is de verantwoordelijkheid van iedereen om de toon te veranderen.
“Vrijheid staat in onze samenleving centraal. Vrijheden die niet voorkomen in landen waar de meerderheid van de bevolking islamitisch is. De kracht in onze samenleving zit hem juist in de vrijheid om te vinden wat je vindt, ook al is dit kwetsend voor een ander.”
Levinas gaat uit van een combinatie van vrijheid en verantwoordelijkheid. Dat noemt hij moeilijke vrijheid. Laten we vasthouden aan onze vrijheid in Nederland. Dat is inderdaad kenmerkend voor onze cultuur. Veel mensen die onderdrukt werden in een islamitisch land zijn ook blij met de vrijheid van Nederland. Zoals ik al zei ben ik niet voor verdere inperking van de vrijheid van meningsuiting. Ik ben wel tegen het onnodig kwetsen van mensen.
Groeten,
Esther
***
Hier is een plaatje dat we als voorbeeld gaan gebruiken voor het logo van Mbokatoor, het gehandicaptencentrum. We vroegen de gehandicapten een logo voor het centrum te tekenen en ze tekenenden een vogel. Ik vroeg waarom, en Aliou Thiam zei: "De vogel vliegt, wij in Senegal willen ook vliegen."
7/21/2009
Eigen verantwoordelijkheid
Ik zou dus nog schrijven over onze discussie over de multiculturele samenleving. Waar het wat mij betreft om gaat is rekening houden met de ander, en de eigen verantwoordelijkheid die we daarin hebben.
Wat ik mooi vind aan de islam (maar daar hadden we het niet over in de discussie) en vooral de manier waarop het geloof in Senegal in de praktijk wordt gebracht, is de nadruk op verantwoordelijkheid voor onze daden. Ik heb net het boek "Wat gelooft een goede moslim" van Emilio Platti gelezen (zie hieronder). Daarin staat dat de koran tegelijkertijd van twee ideeen uitgaat: aan de ene kant is God / Allah alwetend en almachtig en zijn wij dus overgeleverd aan de wil van Allah. Aan de andere kant heeft Allah de mens keuzevrijheid gegeven en zullen we ter verantwoording worden geroepen voor onze keuzes en daden. Je moet dus goed nadenken over wat je doet en wat de gevolgen daarvan zijn voor anderen. In Senegal zijn mensen daar sterk van doordrongen, ze hebben een sterk ethisch besef.
Ik denk dat mensen in een multiculturele samenleving (zowel allochtonen als autochtonen) vooral goed rekening met elkaar moeten houden en dat zij daarin hun verantwoordelijkheid op zich moeten nemen voor hoe zij omgaan met de ander. Dat is dus iets wat van twee kanten moet komen, niet iets wat alleen van allochtonen gevraagd / geeist kan worden. Het is niet goed om allochtonen te dwingen te assimileren. Het is veel beter als mensen zoveel mogelijk zichzelf kunnen zijn en een groot deel van de cultuurverschillen is niet problematisch. Rekening houden met elkaar betekent dat je je gedrag aanpast als de ander daar last van heeft, dus dat je je best doet om zo met de ander om te gaan dat je hem of haar niet onnodig schade berokkent.
Ik en nog iemand vonden dat het wij-zij denken doorbroken moet worden. De anderen vroegen zich af of een tweedeling erg is, en of er iets aan te doen is. Er werd ook gezegd dat de toon van het debat er niet zoveel toe doet. Daar ben ik het niet mee eens.
Een voorbeeld werd genoemd van het gesprek tussen Hans Teeuwen en de Meiden van Halal n.a.v. "Bimbo's en burka's". Het is trouwens wel een heel sprekend fragment (zie hieronder), het laat wel heel goed het verschil zien tussen de typisch Hollandse manier van doen van Hans Teeuwen en de niet-Hollandse manier van de Meiden van Halal, terwijl ze wel hun eigen gevoel voor humor hebben.
Hans Teeuwen zegt dat moslims in Nederland moeten leren een een schild ter bescherming te ontwikkelen tegen grappen die zij als kwetsend ervaren. Hij zegt dat gelovigen daar slecht in zijn omdat gelovigen de neiging hebben een monopolie op de waarheid te hebben. Maar door het zo te stellen blijft het eenrichtingsverkeer vind ik: alleen moslims moeten zich aanpassen.
Wij zijn allemaal verantwoordelijk voor ons gedrag en de gevolgen daarvan voor anderen. Als ik iemand beledig / kwets, dan ben ik daarvoor verantwoordelijk. In de discussie noemde ik een voorbeeld. Stel dat iemand tegen mij zegt: "Jij bent een hoer". Dan kwetst dat mij, het doet mij pijn. Ik vind dat het niet waar is wat de ander zegt, de ander mag dat niet tegen me zeggen.
Voor atheisten / ietsisten is het soms moeilijk om te begrijpen wat het betekent om een gelovige te zijn. Het geloof is heilig en absoluut voor een gelovige. Het is niet zo dat moslims geen gevoel voor humor hebben, maar wat het allerheiligst voor hen is, dat mag niet belachelijk worden gemaakt. Een belediging kan makkelijk net zo ernstig zijn als wanneer iemand mij een hoer noemt. Rekening houden met de ander betekent dat je nadenkt over hoe wat je zegt overkomt op de ander. Het is goed om onnodige beledigingen / kwetsingen te proberen te vermijden.
"Maar dan is er geen vrijheid van meningsuiting meer", werd gezegd in onze discussie, "dan kun je niet meer zeggen wat je denkt". Ik ben echter niet voor het beperken van de vrijheid van meningsuiting. Er hoeft geen extra artikel in de grondwet te komen dat alle vormen van beledigingen / kwetsingen verboden zijn. Laat iedereen, inclusief journalisten en cabaretiers vooral vrij zijn om te zeggen wat ze willen. Maar zij zijn wel verantwoordelijk voor hun gedrag. Waarom zou ik mensen onnodig willen kwetsen, alsof ik iemand steek met een dolk? Ik doe mijn best om dat soort kwetsingen te vermijden. Er was bijvoorbeeld een cabaretier die zei: "Ze zeggen dat moslims de nieuwe joden zijn, de groep die nu het meest gediscrimineerd wordt. Maar ze kunnen niet de nieuwe joden zijn, want de joden zijn nog niet op." Zo'n grap kan niet vind ik. Denk aan de 6 miljoen joden die gedood zijn in de Tweede Wereldoorlog, denk aan Levinas die zijn halve familie verloren heeft. Dan vind ik het niet grappig dat de joden nog niet op zijn.
"Dan kunnen twee lesbiennes niet meer hand in hand over straat lopen", werd gezegd, "want dat kan voor moslims beledigend zijn." Maar dat moet wel kunnen vind ik. Mensen moeten zoveel mogelijk zichzelf kunnen zijn zolang ze anderen daar niet onnodig schade mee berokkenen. Openlijke relaties tussen homo's / lesbiennes moeten mogelijk zijn in Nederland. Een buitenlander die daar niet mee leven kan is in Nederland niet op zijn plek. Dat is ook een kwestie van rekening houden met anderen.
Er werd gezegd dat een probleem is dat sommige moslims een vrouw geen hand willen geven. Dat is iets waar we samen moeten proberen uit te komen. Als we van beide kanten rekening met elkaar houden dan komen we er wel uit. Ik had in Pakistan dat ik met een paar mannen op een rij stond. Er kwam iemand voorbij die ons begroette. Hij schudde iedere man de hand en hij sloeg mij over alsof ik niet bestond. Dat kwetste mij. Het was niet fijn dat hij mij behandelde alsof ik niet bestond, alsof ik lucht was. In Senegal is er ook een kleine stroming van moslims waarbij mannen vrouwen niet de hand schudden. Maar dan is er wel een heel hartelijke begroeting van: "Bonjour, comment ca va? Et la famille? Et la journee, ca se passe bien?" Dat vind ik ook prima. Ik kan er rekening mee houden dat de ander van zijn geloof mij niet mag aanraken. De ander kan er rekening mee houden dat ik wel graag begroet wil worden.
Ik wou dat Wilders en zijn aanhangers wat meer zouden nadenken over hun eigen verantwoordelijkheid. Niet alleen beschuldigend wijzen naar moslims / allochtonen, maar dat zij eerst eens naar zichzelf kijken en zich afvragen: hoe ga ik om met de ander, wat doe ik om rekening te houden met de ander?
Wat ik mooi vind aan de islam (maar daar hadden we het niet over in de discussie) en vooral de manier waarop het geloof in Senegal in de praktijk wordt gebracht, is de nadruk op verantwoordelijkheid voor onze daden. Ik heb net het boek "Wat gelooft een goede moslim" van Emilio Platti gelezen (zie hieronder). Daarin staat dat de koran tegelijkertijd van twee ideeen uitgaat: aan de ene kant is God / Allah alwetend en almachtig en zijn wij dus overgeleverd aan de wil van Allah. Aan de andere kant heeft Allah de mens keuzevrijheid gegeven en zullen we ter verantwoording worden geroepen voor onze keuzes en daden. Je moet dus goed nadenken over wat je doet en wat de gevolgen daarvan zijn voor anderen. In Senegal zijn mensen daar sterk van doordrongen, ze hebben een sterk ethisch besef.
Ik denk dat mensen in een multiculturele samenleving (zowel allochtonen als autochtonen) vooral goed rekening met elkaar moeten houden en dat zij daarin hun verantwoordelijkheid op zich moeten nemen voor hoe zij omgaan met de ander. Dat is dus iets wat van twee kanten moet komen, niet iets wat alleen van allochtonen gevraagd / geeist kan worden. Het is niet goed om allochtonen te dwingen te assimileren. Het is veel beter als mensen zoveel mogelijk zichzelf kunnen zijn en een groot deel van de cultuurverschillen is niet problematisch. Rekening houden met elkaar betekent dat je je gedrag aanpast als de ander daar last van heeft, dus dat je je best doet om zo met de ander om te gaan dat je hem of haar niet onnodig schade berokkent.
Ik en nog iemand vonden dat het wij-zij denken doorbroken moet worden. De anderen vroegen zich af of een tweedeling erg is, en of er iets aan te doen is. Er werd ook gezegd dat de toon van het debat er niet zoveel toe doet. Daar ben ik het niet mee eens.
Een voorbeeld werd genoemd van het gesprek tussen Hans Teeuwen en de Meiden van Halal n.a.v. "Bimbo's en burka's". Het is trouwens wel een heel sprekend fragment (zie hieronder), het laat wel heel goed het verschil zien tussen de typisch Hollandse manier van doen van Hans Teeuwen en de niet-Hollandse manier van de Meiden van Halal, terwijl ze wel hun eigen gevoel voor humor hebben.
Hans Teeuwen zegt dat moslims in Nederland moeten leren een een schild ter bescherming te ontwikkelen tegen grappen die zij als kwetsend ervaren. Hij zegt dat gelovigen daar slecht in zijn omdat gelovigen de neiging hebben een monopolie op de waarheid te hebben. Maar door het zo te stellen blijft het eenrichtingsverkeer vind ik: alleen moslims moeten zich aanpassen.
Wij zijn allemaal verantwoordelijk voor ons gedrag en de gevolgen daarvan voor anderen. Als ik iemand beledig / kwets, dan ben ik daarvoor verantwoordelijk. In de discussie noemde ik een voorbeeld. Stel dat iemand tegen mij zegt: "Jij bent een hoer". Dan kwetst dat mij, het doet mij pijn. Ik vind dat het niet waar is wat de ander zegt, de ander mag dat niet tegen me zeggen.
Voor atheisten / ietsisten is het soms moeilijk om te begrijpen wat het betekent om een gelovige te zijn. Het geloof is heilig en absoluut voor een gelovige. Het is niet zo dat moslims geen gevoel voor humor hebben, maar wat het allerheiligst voor hen is, dat mag niet belachelijk worden gemaakt. Een belediging kan makkelijk net zo ernstig zijn als wanneer iemand mij een hoer noemt. Rekening houden met de ander betekent dat je nadenkt over hoe wat je zegt overkomt op de ander. Het is goed om onnodige beledigingen / kwetsingen te proberen te vermijden.
"Maar dan is er geen vrijheid van meningsuiting meer", werd gezegd in onze discussie, "dan kun je niet meer zeggen wat je denkt". Ik ben echter niet voor het beperken van de vrijheid van meningsuiting. Er hoeft geen extra artikel in de grondwet te komen dat alle vormen van beledigingen / kwetsingen verboden zijn. Laat iedereen, inclusief journalisten en cabaretiers vooral vrij zijn om te zeggen wat ze willen. Maar zij zijn wel verantwoordelijk voor hun gedrag. Waarom zou ik mensen onnodig willen kwetsen, alsof ik iemand steek met een dolk? Ik doe mijn best om dat soort kwetsingen te vermijden. Er was bijvoorbeeld een cabaretier die zei: "Ze zeggen dat moslims de nieuwe joden zijn, de groep die nu het meest gediscrimineerd wordt. Maar ze kunnen niet de nieuwe joden zijn, want de joden zijn nog niet op." Zo'n grap kan niet vind ik. Denk aan de 6 miljoen joden die gedood zijn in de Tweede Wereldoorlog, denk aan Levinas die zijn halve familie verloren heeft. Dan vind ik het niet grappig dat de joden nog niet op zijn.
"Dan kunnen twee lesbiennes niet meer hand in hand over straat lopen", werd gezegd, "want dat kan voor moslims beledigend zijn." Maar dat moet wel kunnen vind ik. Mensen moeten zoveel mogelijk zichzelf kunnen zijn zolang ze anderen daar niet onnodig schade mee berokkenen. Openlijke relaties tussen homo's / lesbiennes moeten mogelijk zijn in Nederland. Een buitenlander die daar niet mee leven kan is in Nederland niet op zijn plek. Dat is ook een kwestie van rekening houden met anderen.
Er werd gezegd dat een probleem is dat sommige moslims een vrouw geen hand willen geven. Dat is iets waar we samen moeten proberen uit te komen. Als we van beide kanten rekening met elkaar houden dan komen we er wel uit. Ik had in Pakistan dat ik met een paar mannen op een rij stond. Er kwam iemand voorbij die ons begroette. Hij schudde iedere man de hand en hij sloeg mij over alsof ik niet bestond. Dat kwetste mij. Het was niet fijn dat hij mij behandelde alsof ik niet bestond, alsof ik lucht was. In Senegal is er ook een kleine stroming van moslims waarbij mannen vrouwen niet de hand schudden. Maar dan is er wel een heel hartelijke begroeting van: "Bonjour, comment ca va? Et la famille? Et la journee, ca se passe bien?" Dat vind ik ook prima. Ik kan er rekening mee houden dat de ander van zijn geloof mij niet mag aanraken. De ander kan er rekening mee houden dat ik wel graag begroet wil worden.
Ik wou dat Wilders en zijn aanhangers wat meer zouden nadenken over hun eigen verantwoordelijkheid. Niet alleen beschuldigend wijzen naar moslims / allochtonen, maar dat zij eerst eens naar zichzelf kijken en zich afvragen: hoe ga ik om met de ander, wat doe ik om rekening te houden met de ander?
***
Wat gelooft een Goede moslim?
De islam: godsdienst en politiek systeem, exotisch en vijandig, Mekka en hoofddoekjes. Iedereen heeft zijn eigen associaties bij deze wereldgodsdienst, maar wat gelooft een goede moslim zelf nu werkelijk? In dit standaardwerk neemt Emilio Platti de gemeenschappelijke wortels van de islam en het christendom onder de loep. Mohammed, de Koran en de islamitische traditie worden grondig behandeld. Een boeiende analyse, eerlijk en objectief, met zowel aandacht voor de weldadige, vrijdenkende kanten van de islam als voor het fundamentalisme.
7/20/2009
Hopeloos ;)
De afgelopen dagen was ik naar Gambia om groep 2 op te halen voor het Xplore project. De reis is goed verlopen. We hebben rustig aan gedaan op de terugweg, met overnachtingen in Gambia en Toubacouta. (Op de heenweg heb ik ook in Toubacouta overnacht.) We waren bij het hotel Les Cocillages, met een vriendelijke grappige Senegalese eigenaar en een gids die jaren lang in Utrecht Lunetten heeft gewoond. We kwamen veel Senegalezen tegen die Nederlands spraken, wat ze of in Nederland geleerd hebben of van Nederlandse / Vlaamse toeristen. De piroguier zei "hopeloos" achter elke zin ;)
De reis verliep soepel, we hebben op zaterdag ook nog een krokodillenpoel bezocht in Gambia, met een museum. De jongeren zeiden dat ze overweldigd waren door alle indrukken van de reis. Voordat we bij de krokodillenpoel in Bakao kwamen reden we door een wat armere wijk. De tegenstelling met onze toeristische jeeps was groot. Ik kan me niet zo goed meer voorstellen dat te zien hoe de mensen daar leven als schokkend armoedig wordt ervaren voor iemand die voor het eerst in Senegal / een ontwikkelingsland komt. Het waren stenen huizen, redelijk schoon, niet al te krap en gemiddeld voor hoe mensen in Senegal leven. Maar als je net uit een resort in Gambia komt dan is het een grote overgang.
Ik vind Toubacouta een erg gezellig dorp. We gingen - met Amamdou en Omar - 's avonds naar een straatfeestje en we hebben bier gedronken bij Fatou, de vrouw van een barman. Op de heenweg heb ik daar de film "Moolade" laten zien op mijn laptop, waar iedereen erg door geraakt was. De film gaat over vrouwen die protesteren tegen vrouwenbesnijdenis. Het is bijzonder om zo'n film met Senegalezen te bekijken. Ze hebben begrip voor het verzet van de vrouwen, maar ook voor de mannen (en sommige vrouwen) die willen vasthouden aan de eeuwenoude tradities.
De reis verliep soepel, we hebben op zaterdag ook nog een krokodillenpoel bezocht in Gambia, met een museum. De jongeren zeiden dat ze overweldigd waren door alle indrukken van de reis. Voordat we bij de krokodillenpoel in Bakao kwamen reden we door een wat armere wijk. De tegenstelling met onze toeristische jeeps was groot. Ik kan me niet zo goed meer voorstellen dat te zien hoe de mensen daar leven als schokkend armoedig wordt ervaren voor iemand die voor het eerst in Senegal / een ontwikkelingsland komt. Het waren stenen huizen, redelijk schoon, niet al te krap en gemiddeld voor hoe mensen in Senegal leven. Maar als je net uit een resort in Gambia komt dan is het een grote overgang.De jongeren vroegen me of ik nu niet meer overweldigd wordt door alle indrukken, omdat ik al zo vaak in Senegal ben geweest. Dat heb ik echter wel nog steeds. Het leven in Senegal is heel intens. Het is heel zwaar maar het geluk is ook intens. Omdat veel dingen moeilijk / zwaar zijn, zijn we extra blij als het goed gaat. Alles is intens: de geuren, de hitte, de kleuren en de emoties (verdriet, hoop, blijdschap, twijfel etc.). Alleen met onverstoorbaarheid, goed nadenken, geduld en rust is de intensiteit te verdragen.
Vanmiddag in de bus hadden we trouwens een heftige maar goede discussie over de multiculturele samenleving in Nederland. Daar zal ik ook nog eens over schrijven hier.
7/12/2009
Mbokatoor - ensemble - together - samen
Vanochtend hadden we een belangrijke vergadering bij het gemeentehuis. Dat begreep ik eigenlijk pas toen we er waren. Ik dacht dat we gewoon met de Xplore jongeren de burgemeester gedag gingen zeggen, zoals we dat meestal doen als er een groep is. Maar de volledige gemeenteraad was aanwezig en de vergadering was bedoeld om de burgemeester en wethouders (conseils municipals) te informeren over wat Multi-Pass in samenwerking met lokale partners tot nu toe in Diofior bereikt heeft.
We hebben verteld over:
We hebben verteld over:
- Het project voor plastic / afvalrecycling
- De stand van zaken met het gehandicaptencentrum en het opzetten van nieuwe ateliers (o.a. voor zeep en kaarsen)
- Tourisme solidaire met Bondiki hostel en met micro-kredieten voor o.a. vrouwengroepen
- Dave heeft verteld over de Engelse lessen die hij gegeven heeft en dat hij volgend jaar terug wil komen met lesboeken en woordenboeken
- Het Lilianefonds, dat gehandicapte kinderen / jongeren tot 25 jaar in Diofior financieel kan steunen als zij bijvoorbeeld een operatie nodig hebben
- Welke fondsen de projecten tot nu toe gefinancierd hebben
- Ik ga kijken of er een stedenband kan komen tussen een plaats in Nederland en Diofior
We werken sterk bottom-up, we werken direct samen met de gehandicaptenvereniging en de vrouwengroepen. Maar het is goed als ook op hoger niveau bekend is wat we doen. De gemeenteraad heeft aangegeven meer te willen samenwerken, ook met de gehandicaptenvereniging en de projecten te willen ondersteunen.
Ps: "Mbokatoor" (samen in Serrer) is door de gehandicapten gekozen als naam voor het centrum.
***
Hier zijn nog wat foto's van de vergadering van de gehandicaptenvereniging waar ik het eerder over had:
7/03/2009
Zeep en kaarsen
Het gaat goed hier, we zijn naar Dakar geweest o.a. om Ile de Goree te bezoeken en er wordt hard gewerkt aan het businessplan. Vorige week hebben we gehandicapten bezocht om te vragen of ze mee willen doen met de nieuwe ateliers. We hadden een Assemblee Generale (een soort algemene ledenvergadering) van de gehandicaptenvereniging op maandag. Er kwamen meer dan 50 mensen dus dat was heel goed, veel mensen. Er hebben nu ongeveer 20 mensen zich aangemeld voor de cursus zeep en kaarsen maken (de groep wordt in tweeen gesplitst). Vandaag hebben we huizen bezocht en mensen gevraagd hoe ze denken over de verkoop van zeep, kaarsen en andere producten, om te weten waar behoefte aan is. Er blijkt dat mensen het toch vooral belangrijk vinden dat de producten goedkoop zijn.
Dave en ik in het restaurant van Mère Awa
