10/30/2010
Vrijheid
De laatste tijd heb ik veel nagedacht over de betekenis van het begrip vrijheid. Er zijn veel discussies in de media gaande over vrijheid in verhouding tot verantwoordelijkheid. Het is ook een onderwerp waar Levinas veel over heeft geschreven; over de combinatie van vrijheid en verantwoordelijkheid, dat noemt Levinas "moeilijke vrijheid".
Het is een onzinnig idee dat er een strijd gaande is tussen enerzijds vrijheid van meningsuiting en anderzijds godsdienstvrijheid. Je verantwoordelijkheid nemen betekent niet dat je vrijheid daardoor beperkt wordt. De uitslag van de rechtzaak tegen Wilders wordt vast vrijspraak voor Wilders. Zijn vrijheid van meningsuiting wordt niet op die manier juridisch beperkt. Maar hij is zelf verantwoordelijk voor de schade die hij berokkent voor moslims / allochtonen / de Nederlandse samenleving als geheel. Hij heeft de morele plicht om zijn verantwoordelijkheid op zich te nemen voor de gevolgen van zijn daden en woorden.
Het nemen van verantwoordelijkheid betekent niet dat je vrijheid wordt ingeperkt, want je kiest zelf, je bent nog even vrij. Maar sommige moreel slechte keuzeopties laat je buiten beschouwing.
Er is iets bijzonders aan de hand met vrijheid: de manier waarop het meer of minder wordt werkt anders dan bijvoorbeeld met geld. Je kunt me opsluiten in een gevangenis en daarmee wordt mijn fysieke vrijheid beperkt. Maar mijn gedachten zijn nog even vrij als eerst, de tralies hebben daar geen invloed op.
Ik dacht vroeger dat vrijheid en liefde communicerende vaten waren. Ik dacht dat meer van het een automatisch leidde tot minder van het ander. Met de filosofieles op de middelbare school bespraken we wat we belangrijker vonden: liefde of vrijheid. Alsof het een ten koste gaat van het ander. Als je alleen bent dan ben je vrij, je kunt doen waar je zin in hebt, je hoeft met niemand rekening te houden. Maar als je alleen bent dan voel je je misschien eenzaam. Het is fijner om samen te zijn met iemand van wie je houdt en die van jou houdt. Maar ik heb ook altijd erg gehouden van "Mijn Vrijheid". Als het leven zwaar was vertrouwde ik toch het liefst op mijzelf, en daarom wilde ik vrij en onafhankelijk zijn. Dus heb ik mijn vrijheid altijd beschermd als een kostbare schat. Ik dacht dat mijn vriend er op uit was die schat van mij af te pakken, omdat hij meer liefde wilde en dus minder vrijheid voor mij. Als ik alleen ben kan ik altijd weg van huis zijn, ik kan zoveel werken als ik wil en ik kan uitgaan tot diep in de nacht. Als ik een relatie heb dan moet ik rekening houden met mijn partner die me ook weleens wil zien. Dus ik voelde me geclaimd door mijn partner en ik verzette me, ik probeerde zoveel mogelijk vrijheid voor mezelf op te eisen. Maar voel ik me dan echt vrij? Als ik 60 uur per week werk, gehaast van de ene afspraak naar de andere ren en mijn partner nooit zie, ben ik dan vrij en gelukkig? Ik ben vrij als ik mijn verlangens kan volgen en mijn leven een invulling kan geven die mij voldoening geeft. Een leven met niet te veel werk, genoeg rust, leuke dingen doen en genieten (dat kan ook heel goed samen). Liefde en vrijheid kunnen heel goed samen gaan. Vrijheid die samengaat met verantwoordelijkheid, met rekening houden met de ander, is minder vrijblijvend / makkelijk, maar het is een vorm van vrijheid die veel meer de moeite waard is.
Het is een onzinnig idee dat er een strijd gaande is tussen enerzijds vrijheid van meningsuiting en anderzijds godsdienstvrijheid. Je verantwoordelijkheid nemen betekent niet dat je vrijheid daardoor beperkt wordt. De uitslag van de rechtzaak tegen Wilders wordt vast vrijspraak voor Wilders. Zijn vrijheid van meningsuiting wordt niet op die manier juridisch beperkt. Maar hij is zelf verantwoordelijk voor de schade die hij berokkent voor moslims / allochtonen / de Nederlandse samenleving als geheel. Hij heeft de morele plicht om zijn verantwoordelijkheid op zich te nemen voor de gevolgen van zijn daden en woorden.
Het nemen van verantwoordelijkheid betekent niet dat je vrijheid wordt ingeperkt, want je kiest zelf, je bent nog even vrij. Maar sommige moreel slechte keuzeopties laat je buiten beschouwing.
Er is iets bijzonders aan de hand met vrijheid: de manier waarop het meer of minder wordt werkt anders dan bijvoorbeeld met geld. Je kunt me opsluiten in een gevangenis en daarmee wordt mijn fysieke vrijheid beperkt. Maar mijn gedachten zijn nog even vrij als eerst, de tralies hebben daar geen invloed op.
Ik dacht vroeger dat vrijheid en liefde communicerende vaten waren. Ik dacht dat meer van het een automatisch leidde tot minder van het ander. Met de filosofieles op de middelbare school bespraken we wat we belangrijker vonden: liefde of vrijheid. Alsof het een ten koste gaat van het ander. Als je alleen bent dan ben je vrij, je kunt doen waar je zin in hebt, je hoeft met niemand rekening te houden. Maar als je alleen bent dan voel je je misschien eenzaam. Het is fijner om samen te zijn met iemand van wie je houdt en die van jou houdt. Maar ik heb ook altijd erg gehouden van "Mijn Vrijheid". Als het leven zwaar was vertrouwde ik toch het liefst op mijzelf, en daarom wilde ik vrij en onafhankelijk zijn. Dus heb ik mijn vrijheid altijd beschermd als een kostbare schat. Ik dacht dat mijn vriend er op uit was die schat van mij af te pakken, omdat hij meer liefde wilde en dus minder vrijheid voor mij. Als ik alleen ben kan ik altijd weg van huis zijn, ik kan zoveel werken als ik wil en ik kan uitgaan tot diep in de nacht. Als ik een relatie heb dan moet ik rekening houden met mijn partner die me ook weleens wil zien. Dus ik voelde me geclaimd door mijn partner en ik verzette me, ik probeerde zoveel mogelijk vrijheid voor mezelf op te eisen. Maar voel ik me dan echt vrij? Als ik 60 uur per week werk, gehaast van de ene afspraak naar de andere ren en mijn partner nooit zie, ben ik dan vrij en gelukkig? Ik ben vrij als ik mijn verlangens kan volgen en mijn leven een invulling kan geven die mij voldoening geeft. Een leven met niet te veel werk, genoeg rust, leuke dingen doen en genieten (dat kan ook heel goed samen). Liefde en vrijheid kunnen heel goed samen gaan. Vrijheid die samengaat met verantwoordelijkheid, met rekening houden met de ander, is minder vrijblijvend / makkelijk, maar het is een vorm van vrijheid die veel meer de moeite waard is.
10/26/2010
All the love (Tindersticks) - pour Amadou
All the love
all the love inside me
is on its way
is on its way to find you
don't try to hide
from my love for you
all the love
all the love inside me
is on its way
is on its way to find you
like the tide
I'll always return to you
and all the love
all the love inside you
it's for me
in the dunes, in the tall grass
you sit and smiled
you're the only one
that could ever tease me
all the love
all the love inside you
feels my stare
getting closer to you
on the shore
sing your love
to the stars
that are guiding me back to you
all the love
all the love inside me
feels your breath
upon my back and
hears your song
that calls me home
if I could tell you
of all the things I've seen
all the love
all the love inside them
got locked away
for its own protection
for so long
became just a memory
and all the love
all the love inside them
twisted into hate
they have no choice to
pass on the fear
pass on the pain
they pour it down into the child
into the man
into the world
that learned to love
the gun that's in his hand
all the love
all the love inside me
fell like it drowned
in a dirty ocean
looked at the stars,
looked at my hands
and my fingertips
trembled at the thought of touching you
all the love inside me
is on its way
is on its way to find you
don't try to hide
from my love for you
all the love
all the love inside me
is on its way
is on its way to find you
like the tide
I'll always return to you
and all the love
all the love inside you
it's for me
in the dunes, in the tall grass
you sit and smiled
you're the only one
that could ever tease me
all the love
all the love inside you
feels my stare
getting closer to you
on the shore
sing your love
to the stars
that are guiding me back to you
all the love
all the love inside me
feels your breath
upon my back and
hears your song
that calls me home
if I could tell you
of all the things I've seen
all the love
all the love inside them
got locked away
for its own protection
for so long
became just a memory
and all the love
all the love inside them
twisted into hate
they have no choice to
pass on the fear
pass on the pain
they pour it down into the child
into the man
into the world
that learned to love
the gun that's in his hand
all the love
all the love inside me
fell like it drowned
in a dirty ocean
looked at the stars,
looked at my hands
and my fingertips
trembled at the thought of touching you
10/17/2010
Wees moslim met opgeheven hoofd
Ik hoop dat ik voor een keertje een volledig krantenartikel mag publiceren op mijn blog (misschien dat het mensen stimuleert om de Volkskrant te lezen?). Ik heb namelijk niets toe te voegen aan het artikel van gisteren en ik kan er ook niets uit weg laten. Ik wou dat ik zo kon schrijven. Ik heb de schrijver, Tofik Dibi, een keer ontmoet, toen hij gespreksleider was van een dialoogtafel bij de Nacht van de Vrede.
"De uitslag van de verkiezingen sloeg bij veel mensen in mijn omgeving in als een bom. Ik kreeg regelmatig de vraag ‘Wat nu?’. De vraag kwam in het bijzonder van – jonge –moslims. Naarmate de kans van slagen van het rechtse kabinet toenam, nam ook het aantal vraagstellers toe. Soms zelfs tot vervelens toe. Aan de vraagstellers was duidelijk te zien dat zij onzeker waren over de toekomst. Alsof er in hun leven iets ergs stond te gebeuren na de monsterzege van Geert Wilders en zijn toenadering tot de macht.
Toegegeven, sommige vraagstellers vond ik te makkelijk in de slachtofferrol vervallen. Eén daarvan is een buurtgenoot die toch echt geen lieverdje is. Hij maakte zich druk over wat hem zou worden aangedaan, terwijl hij zelf zelden compassie toont met een ander. En dat is nog zachtjes uitgedrukt.
Toch leek het merendeel van de mensen die mij aansprak oprecht bezorgd over hun toekomst, en de toekomst van Nederland. De twee studentes in de trein, de beschonken jongen in Paradiso, mijn bovenbuurman in het trapportaal, een vriendin van mijn moeder, de jongens op het pleintje in de buurt: allemaal bezig met de opmars van de PVV en allemaal nieuwsgierig naar een geruststellend antwoord op hun vragen. Zoals: Wat gaat Geert Wilders doen? Kan ik met mijn twee paspoorten worden uitgezet? Moet ik mijn hoofddoek afdoen? Wordt de Koran een verboden boek? Mag de moskee nog wel open blijven? Moeten we emigreren? Is dit het begin van deïslamisering? De vraag die het meest terugkeerde was: En nu, wat gaat er gebeuren?
Soms probeerde ik uit te leggen dat de PVV niet aan de regering gaat deelnemen, maar slechts gedoogsteun geeft aan een minderheidskabinet. Een wazige blik in hun ogen was het resultaat. Gedoogsteun, wat is dat? Heeft hij nu wel of geen macht? Wilders onderhandelde toch mee? Zijn de VVD en het CDA het nu wel of niet eens met de PVV? De jongeren begrijpen er maar weinig van.
Wat natuurlijk ook niet zo gek is. Op een gegeven moment legde ik de gedoogconstructie maar niet meer uit. Veel belangrijker voor deze Nederlanders was mijn antwoord op de vraag of Geert Wilders een bedreiging voor hen is nu de PVV tegen de macht aanschuurt. Het antwoord dat ik hen gaf en nu weer luid en duidelijk geef, is eigenlijk heel simpel: de PVV is geen bedreiging voor jou, jij bent een bedreiging voor de PVV. Geert Wilders krijgt knikkende knietjes en klamme handjes van jou omdat één blik op jou hem stamelend achterlaat met een mond vol tanden. De twee rechtenstudentes zijn namelijk niet bezig met de sharia, maar met onze rechtsstaat. De jongen in Paradiso voelt zich moslim, maar ook vrij om een wodka-7Up te drinken. Mijn bovenbuurman bidt vijf keer per dag en laat zijn dochters vrij in hun keuze een hoofddoek te dragen. De vriendin van mijn moeder is getrouwd met een Surinaamse Nederlander en trekt zich niks aan van de sociale druk tegen hun huwelijk. De jongens uit de buurt hebben een hekel aan Geert Wilders, maar verdedigen zijn vrijheid van meningsuiting. Mijn antwoord aan alle – jonge – moslims is: claim je eigen geloof en succes. Laat je noch door radicale islamcritici, noch door radicale moslims gevangen houden in hun interpretatie van jouw geloof en in je potentie. Sta niet passief langs de zijlijn toe te kijken naar de manier waarop je onderwerp bent geworden van een heftig debat. Wees mondig en vol zelfvertrouwen. Wees moslim met opgeheven hoofd. Word een voorbeeld voor anderen. Dát is het meest overtuigende en onweerlegbare bewijs van het ongelijk van Geert Wilders. Jij moet niet bang zijn voor hem. Hij is bang voor jou."
"De uitslag van de verkiezingen sloeg bij veel mensen in mijn omgeving in als een bom. Ik kreeg regelmatig de vraag ‘Wat nu?’. De vraag kwam in het bijzonder van – jonge –moslims. Naarmate de kans van slagen van het rechtse kabinet toenam, nam ook het aantal vraagstellers toe. Soms zelfs tot vervelens toe. Aan de vraagstellers was duidelijk te zien dat zij onzeker waren over de toekomst. Alsof er in hun leven iets ergs stond te gebeuren na de monsterzege van Geert Wilders en zijn toenadering tot de macht.
Toegegeven, sommige vraagstellers vond ik te makkelijk in de slachtofferrol vervallen. Eén daarvan is een buurtgenoot die toch echt geen lieverdje is. Hij maakte zich druk over wat hem zou worden aangedaan, terwijl hij zelf zelden compassie toont met een ander. En dat is nog zachtjes uitgedrukt.
Toch leek het merendeel van de mensen die mij aansprak oprecht bezorgd over hun toekomst, en de toekomst van Nederland. De twee studentes in de trein, de beschonken jongen in Paradiso, mijn bovenbuurman in het trapportaal, een vriendin van mijn moeder, de jongens op het pleintje in de buurt: allemaal bezig met de opmars van de PVV en allemaal nieuwsgierig naar een geruststellend antwoord op hun vragen. Zoals: Wat gaat Geert Wilders doen? Kan ik met mijn twee paspoorten worden uitgezet? Moet ik mijn hoofddoek afdoen? Wordt de Koran een verboden boek? Mag de moskee nog wel open blijven? Moeten we emigreren? Is dit het begin van deïslamisering? De vraag die het meest terugkeerde was: En nu, wat gaat er gebeuren?
Soms probeerde ik uit te leggen dat de PVV niet aan de regering gaat deelnemen, maar slechts gedoogsteun geeft aan een minderheidskabinet. Een wazige blik in hun ogen was het resultaat. Gedoogsteun, wat is dat? Heeft hij nu wel of geen macht? Wilders onderhandelde toch mee? Zijn de VVD en het CDA het nu wel of niet eens met de PVV? De jongeren begrijpen er maar weinig van.
Wat natuurlijk ook niet zo gek is. Op een gegeven moment legde ik de gedoogconstructie maar niet meer uit. Veel belangrijker voor deze Nederlanders was mijn antwoord op de vraag of Geert Wilders een bedreiging voor hen is nu de PVV tegen de macht aanschuurt. Het antwoord dat ik hen gaf en nu weer luid en duidelijk geef, is eigenlijk heel simpel: de PVV is geen bedreiging voor jou, jij bent een bedreiging voor de PVV. Geert Wilders krijgt knikkende knietjes en klamme handjes van jou omdat één blik op jou hem stamelend achterlaat met een mond vol tanden. De twee rechtenstudentes zijn namelijk niet bezig met de sharia, maar met onze rechtsstaat. De jongen in Paradiso voelt zich moslim, maar ook vrij om een wodka-7Up te drinken. Mijn bovenbuurman bidt vijf keer per dag en laat zijn dochters vrij in hun keuze een hoofddoek te dragen. De vriendin van mijn moeder is getrouwd met een Surinaamse Nederlander en trekt zich niks aan van de sociale druk tegen hun huwelijk. De jongens uit de buurt hebben een hekel aan Geert Wilders, maar verdedigen zijn vrijheid van meningsuiting. Mijn antwoord aan alle – jonge – moslims is: claim je eigen geloof en succes. Laat je noch door radicale islamcritici, noch door radicale moslims gevangen houden in hun interpretatie van jouw geloof en in je potentie. Sta niet passief langs de zijlijn toe te kijken naar de manier waarop je onderwerp bent geworden van een heftig debat. Wees mondig en vol zelfvertrouwen. Wees moslim met opgeheven hoofd. Word een voorbeeld voor anderen. Dát is het meest overtuigende en onweerlegbare bewijs van het ongelijk van Geert Wilders. Jij moet niet bang zijn voor hem. Hij is bang voor jou."
10/05/2010
Bijdragen aan duurzame ontwikkeling in de derde wereld
Zaterdag was ik naar het After Travel Event van COS Noord-Holland, voor jongeren die vrijwilligerswerk hebben gedaan in een ontwikkelingsland. Er was een interessant debat met organisaties die vrijwilligers uitzenden. Een medewerker van een van die organisaties zei dat ze niet gelooft dat vrijwilligers een duurzame verbetering in een ontwikkelingsland tot stand kunnen brengen. Voor haar is het doel om vrijwilligers uit te zenden alleen de persoonlijke ontwikkeling voor de vrijwilliger en de bijdrage die de vrijwilliger op de korte termijn levert door zijn of haar werk tijdens het project. De vrijwilligers draaien mee in een organisatie en de lokale bevolking is blij dat zij er zijn, maar de komst van de vrijwilligers heeft geen blijvend effect. Het werk dat de medewerker doet om vrijwilligers uit te zenden heeft voor de gemeenschap in het ontwikkelingsland alleen een tijdelijk, geen blijvend effect.
Ik bleef er later over nadenken, over wat ze zei. Ik bedacht me dat ik er meteen mee op zou houden, als ik niet zou geloven dat ikzelf samen met de vrijwilligers die ik meeneem, niet een duurzame verbetering voor de lokale gemeenschap tot stand kan brengen. Persoonlijke vorming en het verbeteren van intercultureel contact is ook heel mooi, maar voor mij is het niet genoeg. Het gebeurt vaak dat de resultaten van projecten teleurstellend zijn, het werk is bijna altijd moeilijker dan verwacht. Maar ik zou mijn werk niet kunnen doen als ik er vanuit zou gaan dat het op de lange termijn voor de lokale gemeenschap geen zin heeft. Als ik een vrijwilliger uitnodig om enkele maanden Engelse les te komen geven op een middelbare school dan doe ik dat zodat de lokale leraar kennismaakt met andere, meer praktische lesmethoden, zodat hij de kwaliteit van zijn lessen verbetert. Ik doe het ook zodat de leerlingen beter Engels leren spreken en later een grotere kans hebben om werk te vinden. Als ik vrijwilligers uitnodig om mee te helpen met het gehandicaptencentrum dan doe ik dat zodat de vrijwilligers samen met de gehandicapten eraan werken om het functioneren van het centrum te verbeteren.
Ik bleef er later over nadenken, over wat ze zei. Ik bedacht me dat ik er meteen mee op zou houden, als ik niet zou geloven dat ikzelf samen met de vrijwilligers die ik meeneem, niet een duurzame verbetering voor de lokale gemeenschap tot stand kan brengen. Persoonlijke vorming en het verbeteren van intercultureel contact is ook heel mooi, maar voor mij is het niet genoeg. Het gebeurt vaak dat de resultaten van projecten teleurstellend zijn, het werk is bijna altijd moeilijker dan verwacht. Maar ik zou mijn werk niet kunnen doen als ik er vanuit zou gaan dat het op de lange termijn voor de lokale gemeenschap geen zin heeft. Als ik een vrijwilliger uitnodig om enkele maanden Engelse les te komen geven op een middelbare school dan doe ik dat zodat de lokale leraar kennismaakt met andere, meer praktische lesmethoden, zodat hij de kwaliteit van zijn lessen verbetert. Ik doe het ook zodat de leerlingen beter Engels leren spreken en later een grotere kans hebben om werk te vinden. Als ik vrijwilligers uitnodig om mee te helpen met het gehandicaptencentrum dan doe ik dat zodat de vrijwilligers samen met de gehandicapten eraan werken om het functioneren van het centrum te verbeteren.
